"Janko Muzykant" - cykl lekcji

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat.

1

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat.

-2

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat.

3

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat.

4

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat.

Cykl lekcji poświęconych lekturze

"Janko Muzykant"

Losy JankaMuzykanta

LEKTURA - przeczytaj, obejrzyj, poznaj autora

W drodze po skrzypki

Jak wyglądał przedmiot marzeń Janka Muzykanta?

Janko - człowiek, któremu w duszy grała muzyka

Przygotowała: Anna Stasiak

Klikaj w numer tematu, który masz danego dnia opracować

5

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat.

przeczytaj

Poznaj autora

obejrzyj

WRÓC

DALEJ

Henryk Sienkiewicz (1846-1916) to jeden z najpopularniejszych polskich pisarzy przełomu XIX i XX wieku, który w 1905 roku został laureatem Nagrody Nobla za całokształt twórczości. Przyszedł na świat 5 maja 1846 roku w Woli Okrzejskiej pod Łukowem. Pochodził ze zubożałej rodziny szlacheckiej z Podlasia, stąd dorastał właśnie na wsi. Ukończył później w Warszawie gimnazjum, następnie podjął i ukończył Szkołę Główną. Już w wieku 20 lat pisał nowele oraz felietony. Szybko zyskał rozgłos. Jego twórczość od początku cechował patriotyzm i charakterystyczna dla epoki, w której tworzył, praca u podstaw. W ramach nowych doświadczeń udał się do USA, gdzie spotkał wielu znakomitych twórców. To, co nastąpiło później było przełomowe, napisał bowiem swoją “Trylogię”. Zanim jednak ukończył “Potop” zmarła Henrykowi Sienkiewiczowi żona, związek natomiast z kolejną przyniósł tylko rozczarowania, ponieważ z początku był tylko źródłem wielkiej nadziei. Rok 1896 okazał się tożsamy z ukończeniem prac nad książką “Quo vadis”. Cztery lata później ukazała się znakomita pozycja “Krzyżacy”, w której widać już całkowity kunszt Mistrza. Zdobył popularność nawet w Afryce i Azji, nie wspominając o USA i Ameryce Łacińskiej. W podzięce naród darował mu majątek w Oblęgorku, gdzie zamieszkał. W związku z sukcesami literackimi otrzymał Nagrodę Nobla w roku 1905. Było to z pewnością ukoronowanie jego trudów pisarskich. Trudno dziś ocenić, która z nagród była dla Sienkiewicza priorytetowa, natomiast zapewne dar narodu polskiego był od strony jego sentymentów pierwszy. Minęło kilka lat i Sienkiewicz w roku 1911 wyruszył do Egiptu i Afryki wschodniej, zbierając materiały wykorzystane w powieści „W pustyni i w puszczy”. W czasie I wojny pomagał ofiarom, powołując w Szwajcarii specjalny komitet. Zmarł w Vevey w Szwajcarii dnia 15 listopada 1916 roku. Po zakończeniu I Wojny Światowej sprowadzono do Polski jego zwłoki. Spoczął pochowany uroczyście w podziemiach katedry warszawskiej.

Lekcja 1-2Temat: Losy Janka Muzykanta

DALEJ

Geneza utworu

Nowelę "Janko Muzykant" Henryk Sienkiewicz napisał w roku 1878 w Paryżu. Upadek powstania styczniowego z 1863 roku był dla Polaków wielkim ciosem. Naród polski cierpiał ubóstwo podzielony pomiędzy zaborców. Literatura tworzona w tamtym okresie miała pokazywać, jak wyglądały stosunki społeczne - miała pomóc budować świat wartości społecznych.

DALEJ

Uzupełnij karty pracy

Nowela - krótki utwór epicki o zwartej konstrukcji fabularnej zbliżonej do dramatycznej, o jednotorowej akcji, mocno zaznaczonej pozycji narratora i silnym akcencie w zakończeniu zawierającym puentę. Janko Muzykant jest nowelą, którą w twórczości Sienkiewicza możemy przyporządkować do kręgu utworów o tematyce ludowej z bohaterem dziecięcym. W utworze z łatwością odnajdujemy cechy charakterystyczne dla tego gatunku. Ograniczono w nim wątki poboczne, nie ma żadnych wyraziście zarysowanych bohaterów drugoplanowych. Akcja skupia się na losach bohatera tytułowego i na motywie przewodnim, którym jest miłość do muzyki, wyrażająca się przez chęć posiadania skrzypiec.W Janku Muzykancie możemy zauważyć charakterystyczne elementy budowy klasycznej noweli, która jest połączona z formą małej biografii głównego bohatera – poznajemy historię jego życia od narodzin aż do śmierci. W ekspozycji utworu opisano okoliczności narodzin chłopca, z których dowiadujemy się o jego słabowitości i odmienności. W zawiązaniu akcji przedstawiono zamiłowanie Janka do muzyki i negatywny stosunek ludzi we wsi do tej pasji. Punktem kulminacyjnym noweli jest włamanie się do dworu i kara wymierzona Jankowi przez Stacha. Rozwiązaniem akcji jest konanie Janka. Zakończenie utworu ma formę epilogu, który pozornie nie łączy się z treścią utworu, ale stanowi rodzaj celnego ironicznego komentarza do przedstawionej historii. Wykonaj ustnie zadanie z karty pracy zamieszczonej poniżej:

Tytuł utworu

Tytuł noweli Henryka Sienkiewicza "Janko Muzykant" wskazuje na postać głównego bohatera utworu. Forma imienia bohatera zawiera w sobie wskazówkę o wiejskim pochodzeniu chłopca. Muzykant jest przydomkiem, który nadali Jankowi mieszkańcy wsi ze względu na jego zamiłowanie do muzyki.

W "Janku Muzykancie" mamy do czynienia z narratorem trzecioosobowym wszystkowiedzącym. Narracja jest jednak wolna od bezpośrednich komentarzy, dominuje realistyczne przedstawianie świata.

Centralną postacią jest tytułowy Janko Muzykant. Pozostali bohaterowie utworu to m.in.: matka Janka, stójka, wójt, lokaj, państwo ze dworu - nie wiemy jednak zbyt wiele o tych postaciach.

Czas akcji utworu to XIX wiek, czasy współczesne autorowi utworu. Miejscem akcji noweli jest polska wieś. W utworze nie ma informacji, które pozwoliłyby wskazać jakąś konkretną miejscowość. Opis miejsca akcji jest ściśle podporządkowany wymowie utworu i ogranicza się do przedstawienia dźwiękowego obrazu wsi. Nie mamy w zasadzie żadnych informacji topograficznych. Opisywane są za to odgłosy wsi, na które tak wrażliwy był Janko: dźwięki wydawane przez zwierzęta gospodarcze, ptaki, wycie wiatru, granie skrzypiec dochodzące z karczmy i z dworu, śpiew dziewcząt wiejskich.

Czas i miejsce akcji

Narrator

Bohaterowie

Zapoznaj się z informacjami i na ich podstawie stwórz notatkę w zeszycie

DALEJ

WYDARZENIA

troszkę się pomieszały... Ułóż je we właściwej kolojeności i zapisz w zeszycie

Zamiłowanie Janka do muzyki.

Umieranie Janka.

Zakradanie się Janka pod dwór.

Życie dziesięcioletniego Janka we wsi.

Narodziny chłopca w ubogiej wiejskiej chacie.

1

2

3

4

5

6

Osądzenie i ukaranie Janka za włamanie.

7

Powrót państwa do dworu z podróży do Włoch - zachwyt nad urodą kraju i dużą liczbą utalentowanych osób, które można tam wspierać.

Sprawdź poprawność wykonania zadania

Dalej

Ułóż plan wydarzeń zgodnie z kolejnością chronologiczną, a następnie zapisz go w zeszycie:

Praca domowa

Rozwiąż krzyżówkę

WRÓĆ

DALEJ

Lekcja 3Temat: Jak wyglądał przedmiot marzeń Janka Muzykanta?

DALEJ

Posłuchaj

Skrzypce wydają dźwięki smutne, jękliwe, rzewne, tęskne

Wysłuchałeś dźwięków skrzypiec dlatego, że były one marzeniem Janka. Poszukaj w tekście lektury fragmentów mówiących o miłości chłopca do tego instrumentu

Rozwiąż kartę pracy - poznasz nazwy innych instrumentów wykorzystywanych przez muzyków ludowych

DALEJ

Skrzypce dla Janka były

Dopisz epitety, określenia tych rzeczowników

pożądaniem

świętością

ukochaniem

marzeniem

Odszukaj fragment utworu, który zawiera opis skrzypiec. Zapisz w zeszycie określenia instrumentu - pomoże Ci w tym wykreślanka

DALEJ

EPITETY:

• marzeniem nieosiągalnym
• ukochaniem najdroższym
• świętością niedostępną
• pożądaniem wielkim

Jeśli odczytałeś fragment noweli opisujący skrzypce - przedmiot marzeń Janka, bez trudu odnajdziesz wszystkie ich określenia

Rozważmy, czy skrzypce naprawdę były czarodziejskie?

Odpowiedź jest oczywista - nie były.

Wydawały się takie Jankowi, ponieważ chłopiec je kochał, pragnął je mieć, śnił i marzył o nich.

Jak wyglądają skrzypce? - opis przedmiotu

Skrzypce to smyczkowy instrument muzyczny. Korpus skrzypiec składa się z dwóch płyt: wierzchniej zrobionej ze świerku i spodniej wykonanej z jaworu. Połączone są boczkami. Instrument ten ma kształt owalny. Z obu stron wycięta jest łukowa talia. Na przedniej stronie znajdują się otwory rezonansowe. Korpus skrzypiec i ślimakowatą główkę łączy szyjka z naklejoną podstrunnicą. Przymocowane do strunociągu cztery struny są nawijane na kołeczki. Struny skrzypiec pociera się smyczkiem lub szarpie palcami. Skrzypce wydają dźwięki tęskne, rzewne i jękliwe.

Zadanie dodatkowe

DALEJ

Zredaguj opis dowolnego instrumentu muzycznego. Gotową pracę prześlij do mnie

Praca domowa

Jak potoczyłyby się losy Janka, gdyby dostał wymarzone skrzypki?

Opowiadanie możesz napisać w zeszycie lub wykorzystać kartę pracy, którą znajdziesz tutaj:

WRÓĆ

DALEJ

Lekcja 4Temat: W drodze po skrzypki

DALEJ

Wysłuchaj fragmentu opisującego wyprawę Janka do dworu

Zastanów się, jakie przeżycia i uczucia targły bohaterem. Wnioski zanotuj w tabeli:

WRÓĆ

DALEJ

ZAPISZ WNIOSEK:

ROZWIĄŻ KARTĘ PRACY:

• oświetlał skrzypki
• pozwalał dokładnie się im przyjrzeć
• nadał im czaru i niezwykłości

• oczarowany, zachwycony
• strach, chęć wyjścia z ukrycia

• szeptały, by Janek poszedł do dworu: "Idź Janku!..."
• dawały mu schronienie

• bezpieczeństwo
• spokój

• gwizdał cicho
• nakłaniał Janka do pójścia

• niepoój
• ostrożnie posuwał się naprzód

• cichym lotem zakręcił się nad głowąJanka
• zatrzymał go

• zdecydowanie, postanowienie wyjścia z ukrycia
• nie słuchał go, owładnęła nim silna chęć dotknięcia skrzypek

• zarechotały przestraszone

• czuł się jak dzikie zwierzątko w pułapce
• lęk

W drodze do dworu towarzyszyła Jankowi cała przyroda. Wpływała też na jego uczucia i przeżycia. Ogarnął go ogromny lęk, ale chęć dotknięcia skrzypiec była silniejsza. Dlatego pokonał strach, nieśmiałość i wyszedł z dających mu bezpieczeństwo łopuchów.

Lekcja 5Temat: Janko - człowiek, któremu w duszy grała muzyka

DALEJ

Wypełnienie karty pracy, pomoże Ci w nakreśleniu portretu głównego bohatera noweli

Zmierz się z tym zadaniem, a gdy ukończysz rozwiązywanie karty pracy, porównaj swój zapis z moimi propozycjami

Kartę pracy autorstwa pani Moniki Iwanowskiejznajdziesz tutaj:

DALEJ

Oto zbiór cech wyglądu zewnętrznego Janka:

• chłopiec bardzo chudy, z wydętym brzuchem i zapadłymi policzkami;
• jasne, rozwiane włosy;
• jasne, wytrzeszczone i załzawione oczy;
• bardzo opalony, ponieważ dużo czasu spędzał na świeżym powietrzu;
• latem chodził w koszuli przepasanej w pasie i w słomianym kapeluszu, boso;
• po jego zachowaniu, sposobie chodzenia widać, że jest zastraszony;
• z czasem wyglądał coraz gorzej: chudł – z głodu i dlatego, że ciągle był bity.

NARODZINY: Janko od urodzenia był chłopcem słabym i chorowitym. Wiejskie kobiety obawiały się nawet, czy przeżyje. Na wszelki wypadek same ochrzciły nowo narodzone dziecko. DLACZEGO "JANKO"? Był obiektem żartów i zaczepek innych mieszkańców wsi, bo sprawiał wrażenie chłopca niezbyt rozgarniętego, wciąż wystraszonego, gapowatego. Żył we własnym świecie – nikt go nie rozumiał i nie lubił, nie miał kolegów, ale sam też stronił od ludzi, nie potrzebował ich. DLACZEGO "MUZYKANT"? Tak nazywali go ludzie, ponieważ wszędzie słyszał muzykę i tylko ją kochał. Nic nie było w stanie tego zmienić. WIEK: Poznajemy Janka jako dziesięcioletniego, zastraszonego, mizernego chłopca. RODZINA: Nie miał ojca, zajmowała się nim tylko matka. Chłopiec nie był jednak rozpieszczany. Matka Janka to biedna wiejska kobieta. Żyła bardzo nędznie, nie miała nawet własnego kawałka ziemi. SYTUACJA MATERIALNA: Janko wychowywał się w ubóstwie. W jego domu często gościły bieda i chłód. Kiedy miał osiem lat, musiał paść bydło.

Dotknięcie skrzypiec, ich posiadanie to był cel życia Janka. Umierając, opowiadał jeszcze matce o swoim ostatnim marzeniu – skrzypkach, które otrzyma od Pana Boga.

Cały świat to dla Janka muzyka. Chłopiec słyszał ją na każdym kroku. Grało mu wszystko: las, karczma, wieś, wiatr na pustynnych polach, szumiące drzewa, nawet widły, którymi miał rozrzucać obornik. Bardzo kochał przyrodę i tylko w niej znajdował swego przyjaciela. Przyroda towarzyszyła dziecku nawet w chwili jego śmierci. Janko umarł zasłuchany w odgłosy wsi, śpiew dziewcząt, granie fujarek.

Janko od 8 roku życia pasał bydło. Nie można go nazwać pracowitym dzieckiem. Zapominał o obowiązkach, bo się zagapiał, zasłuchiwał w muzyce, którą wszędzie słyszał.

WINA: Chęć dotknięcia skrzypiec sprawiła, że Janko wszedł do dworu. Wtedy zrobił się rumor, cały dwór się obudził i wszyscy uznali go za złodzieja. KARA: Stróż wiejski (Stach)wymierzył Jankowi karę chłosty tak mocno, że chłopiec zmarł.

ZAINTERESOWANIA:

• chłopiec nie potrafił pracować, bo nie umiał się skupić na niczym prócz muzyki;
• nocą słuchał muzyki pod oknami karczmy. W zachwyt wprawiały go dźwięki skrzypiec, basetli, gra wiejskiej kapeli, przyśpiewki tancerzy. Janko z podziwem i zazdrością patrzył na różne instrumenty.

Praca domowa

Nakreśl literacki portret głównego bohatera noweli Henryka Sienkiewicza

Opis postaci możesz zredagować w zeszycie lub wykorzystać kartę pracy, którą znajdziesz tutaj:

Prawa autorskie:

Dziękuję Ci za uwagę

WRÓĆ

Wykorzystane materiały:

• "Janko Muzykant" H. Sienkiewicza www.wolnelektury.pl
• "Janko Muzykant" film autorstwa Czesława Kuźmińskiego dostępny w serwisie YouTube
• "Janko Muzykant" audiobook autorstwa Miłosza dostępny w serwisie YouTube
• film prezentujący brzmienie skrzypiec autorstwa Sebastiana Dankiewicza dostępny w serwisie YouTube
• karty pracy pochodzą z serwisu superkid.pl
• karta pracy autorstwa Moniki Iwanowskiej blog motylewdzienniku.pl
• inspiracją do opracowania lektury były konspekty lekcji języka polskiego autorstwa Elżbiety Gałczyńskiej i Romualda Jabłońskiego pochodzące z publikacji "A słowa jak ziarna..."