Latarnik

b.wincza & e.rutkowska

Henryk Sienkiewicz - Latarnik.

Czas i miejsce akcji

Cytaty

Skawiński

przeczytaj on-line

O autorze słów kilka

audiobook

obejrzyj film

Sprawdź się

Żeby przejść dalej kliknij w fiszkę lub nawiguj strzałkami.

Czas i miejsce akcji

Warto wiedzieć, że...

Panama to państwo w Ameryce Środkowej, położone nad Morzem Karaibskim i Oceanem Spokojnym. Graniczy z Kolumbią i Kostaryką. Znana głównie z Kanału Panamskiego, dzięki któremu statki, aby przepłynąć z zachodu na wschód Ameryki, nie muszą opływać Ameryki Południowej i przechodzić przez Cieśninę Magellana. Tu właśnie, niedaleko Panamy, w miejscowości Aspinwall rozgrywa się akcja "Latarnika".

W noweli pt. "Latarnik" Henryk Sienkiewicz zastosował retrospekcję Retrospekcja – w utworze epickim przywołanie wcześniejszych wydarzeń przez bohatera bądź bohaterów.

Henryk Sienkiewicz nawiązał do Powstania listopadowego. powstanie listopadowe, wojna polsko-rosyjska 1830-1831 – polskie powstanie narodowe przeciwko imperium rosyjskiemu, które wybuchło w nocy z 29 na 30 listopada 1830 roku, a zakończyło się 21 października 1831 roku. Zasięgiem swoim objęło Królestwo Polskie i część ziem zabranych.

Henryk Sienkiewicz

życiorys

Henryk Sienkiewicz urodził się 5 maja 1846 roku w Woli Okrzejskiej pod Łukowem. Pochodził ze zubożałej rodziny szlacheckiej z Podlasia.. Ukończył w Warszawie gimnazjum, następnie podjął i ukończył Szkołę Główną. Już w wieku 20 lat pisał nowele oraz felietony. Szybko zyskał rozgłos. Jego twórczość od początku cechował patriotyzm i charakterystyczna dla epoki, w której tworzył, praca u podstaw. W ramach nowych doświadczeń udał się do USA, gdzie spotkał wielu znakomitych twórców. To, co nastąpiło później, było przełomowe, napisał bowiem swoją “Trylogię”. Zanim jednak ukończył “Potop”, zmarła jego żona, związek natomiast z kolejną przyniósł tylko rozczarowania, ponieważ z początku był tylko źródłem wielkiej nadziei. Rok 1896 okazał się tożsamy z ukończeniem prac nad książką “Quo vadis”. Cztery lata później ukazała się znakomita pozycja “Krzyżacy”, w której widać już całkowity kunszt pisarza. Zdobył popularność nawet w Afryce i Azji, nie wspominając o USA i Ameryce Łacińskiej. W podzięce naród darował mu majątek w Oblęgorku, gdzie zamieszkał. W związku z sukcesami literackimi otrzymał Nagrodę Nobla w roku 1905. Było to z pewnością ukoronowanie jego trudów pisarskich. Trudno dziś ocenić, która z nagród była dla Sienkiewicza priorytetowa, natomiast zapewne dar narodu polskiego był od strony jego sentymentów pierwszy. Minęło kilka lat i Sienkiewicz w roku 1911 wyruszył do Egiptu i Afryki Wschodniej, zbierając materiały wykorzystane w powieści „W pustyni i w puszczy” . W czasie I wojny pomagał ofiarom, powołując w Szwajcarii specjalny komitet. Zmarł w Vevey w Szwajcarii dnia 15 listopada 1916 roku. Po zakończeniu I wojny światowej sprowadzono do Polski jego zwłoki. Spoczął pochowany uroczyście w podziemiach katedry warszawskiej.Źródło: https://zyciorysy.info/henryk-sienkiewicz/ | Zyciorysy.info

Ciekawostki

Henryk Sienkiewicz - ciekawostki

• Rok 2016 został ustanowiony przez Senat rokiem Henryka Sienkiewicza.
• Najchętniej czytanym autorem ostatnich lat jest właśnie Henryk Sienkiewicz.
• Wczesne utwory Sienkiewicza dotknęła zawzięta krytyka.
• W szkole był uczniem całkiem przeciętnym.
• Był ulubionym pisarzem Witolda Gombrowicza.
• Zawrotną sumę piętnastu tysięcy rubli wręczył Sienkiewiczowi anonimowy wielbiciel.
• Był pierwszym polskim laureatem Nagrody Nobla.
• Henryk Sienkiewicz posiadał swe szczególne pasje. Do ich czołówki należała gra w karty i polowania.
• “Quo vadis” Henryka Sienkiewicza doczekało się tłumaczeń na aż pięćdziesiąt języków.
• Uniwersytet Jagielloński odznaczył Sienkiewicza Doktoratem Honoris Causa.
• Utwory Sienkiewicza doczekały się niemal niezliczonej ilość interpretacji teatralnych i ekranizacji filmowych.
• Fundusz stypendialny założony przez Henryka Sienkiewicza wspomógł takich słynnych później literatów jak Stanisław Witkacy, Stanisław Przybyszewski czy Maria Konopnicka.Źródło: https://zyciorysy.info/henryk-sienkiewicz/ | Zyciorysy.info

Skawiński

Pierwowzór

Pochodzenie, wiek, wycgląd

Doświadczenie zawodowe

Doświadczenie wojenne

Pan Tadeusz

Historia latarnika została oparta na prawdziwych wydarzeniach. Sienkiewicz wykorzystał w swej noweli dzieje polskiego emigranta o nazwisku Sielawa, dopisując pod tytułem utworu wyjaśnienie: ,,Opowiadanie to osnute jest na wypadku rzeczywistym, o którym w swoim czasie pisał J. Horain w jednej ze swoich korespondencyj z Ameryki.” .

• Pochodzenie: polski żołnierz, uczestnik powstania listopadowego, po klęsce powstania emigrował.
• Wiek: około siedemdziesięciu lat.
• Wygląd: wyprostowany, ruchy świadczące o żołnierskiej przeszłości. Siwe włosy, niebieskie oczy, twarz ogorzała. Może sprawiać wrażenie przygnębionego lub zamyślonego.
• Cechy charakteru: uczciwy, pracowity, sumienny, odważny, uparty, zamknięty w sobie, samotnik, skłonny do wzruszeń.
• Okoliczności zaginięcia: ostatni raz widziano poszukiwanego na statku płynącym z Aspinwall w Panamie do Nowego Jorku. Skawiński został zwolniony ze stanowiska latarnika za zaniedbanie obowiązków – z jego winy rozbił się statek. Prawdopodobnie przyczyną zaniedbania obowiązków był wstrząs wywołany lekturą Pana Tadeusza Adama Mickiewicza.

Źródło: www.aleklasa.pl

Doświadczenie zawodowe Skawińskiego - Bardzo bogate. Skawiński był:

• kopaczem złota w Australii,
• poszukiwaczem diamentów w Afryce,
• strzelcem rządowym w Indiach Wschodnich,
• farmerem w Kalifornii,
• handlarzem z plemionami brazylijskimi,
• kowalem w Helenie, w Arkansas,
• majtkiem na statku kursującym między Bahią a Bordeaux,
• harpunnikiem na wielorybniku,
• właścicielem fabryki cygar w Hawanie.

Gdziekolwiek się ruszył i jakąkolwiek podjął pracę, zawsze spotykały go nieszczęścia. Często były to klęski żywiołowe (susza zniszczyła mu farmę, pożar – warsztat kowalski). W okresie handlowania z mieszkańcami buszu brazylijskiego nie udało mu się przeprawić przez Amazonkę i musiał walczyć o przetrwanie w niebezpiecznym, podzwrotnikowym lesie. Przeżył niewolę w plemieniu Indian, kilka katastrof na statkach, zdradę przyjaciela – wspólnika w interesach, ciężką chorobę (malarię). Mimo przeciwności losu zawsze postępował uczciwie i szlachetnie. Gdy w czasie choroby na malarię groziła mu śmierć, nie myślał o sobie, lecz o innych chorych – uratował im życie, rezygnując ze swoich porcji chininy. Źródło: www.aleklasa.pl

Doświadczenia wojenne Skawińskiego

• powstanie listopadowe w latach 1830-1831,
• wojna domowa w Hiszpanii w latach 1833-1840 o następstwo tronu,
• służba w Legii Francuskiej (walka Francji o kolonię algierską),
• udział w walkach o odzyskanie niepodległości przez Węgrów (Wiosna Ludów – lata 1848-1849),
• wojna secesyjna (po stronie stanów północnych przeciw południowcom – lata 1861-1865).

Źródło: www.aleklasa.pl

Książką, w której zaczytał się Skawiński, był Pan Tadeusz Adama Mickiewicza – ważna księga wszystkich Polaków, a szczególnie emigrantów. Minęło już czterdzieści lat, odkąd Skawiński opuścił kraj. Prawie zapomniał o ojczyźnie, tymczasem ona przyszła do niego pod postacią tej nadesłanej książki. Pewnego dnia na wyspę latarnika dotarła paczka z książkami. Skawiński zaczytał się w jednej z nich i nie wypełnił swoich obowiązków – latarnia tej nocy nie zabłysła światłem. Nikt nie utonął, ale Skawiński nie dotrzymał warunków umowy, złamał regulamin pracy, nie sprawdził się jako latarnik. Został więc dyscyplinarnie zwolniony. Wyjechał z Aspinwall, prawdopodobnie do Nowego Jorku. Źródło: www.aleklasa.pl

Cytaty

Przeznaczenie

Wygląd Skawińskiego

Starość i śmierć

Patriotyzm

Opis krajobrazu, przyrody

Przeżycia wewnętrzne

(...) wiatr porywał znowu ten liść, by nim rzucać po lądach i morzach, by się nad nim znęcać do woli.

Pewnego razu zdarzyło się, że latarnik w Aspinwall, niedaleko Panamy, przepadł bez wieści.

Jestem jak statek, który jeśli nie wejdzie do portu to utonie...

We łkaniu, jakie nim wstrząsało, nie było bólu, ale tylko nagle rozbudzona niezmierna miłość, przy której wszystko jest niczym..."

„Miał on nieszczęście, że ilekroć rozbił gdzie namiot i rozniecił ognisko, by się osiedlić stale, jakiś wiatr wyrywał kołki namiotu, rozwiewał ognisko, a jego samego niósł na stracenie.” „Wierzył, że jakaś potężna a mściwa ręka ściga go wszędzie, po wszystkich lądach i wodach. (...) gdy pytano, czyja to może być ręka ukazywał tajemniczo na Gwiazdę Polarną i odpowiadał, że to idzie stamtąd...”

„Był to człowiek już stary, lat siedmiudziesiąt albo i więcej, ale czerstwy, wyprostowany, mający ruchy i postawę żołnierza. Włosy miał zupełnie białe, płeć spaloną, jak u Kreolów, ale sądząc z niebieskich oczu, nie należał do ludzi Południe. Twarz jego była przygnębiona i smutna, ale uczciwa.”

„(...) być może, że gdy się człowiek zestarzeje, woła także na niego inna nieskończoność, jeszcze ciemniejsza i bardziej tajemnicza, a im jest bardziej zmęczony życiem, tym milsze są mu te nawoływania. Ale, by ich słuchać, trzeba ciszy. Prócz tego starość lubi się odosabniać, jakby w przeczuciu grobu.”

„Oto czterdzieści lat dobiegało, jak nie widział kraju, i Bóg wie ile, jak nie słyszał mowy rodzinnej, a tu tymczasem ta mowa przyszła sama do niego – przepłynęła ocean i znalazła go samotnika, na drugiej półkuli, taka kochana, taka droga, taka śliczna! We łkaniu, jakie nim wstrząsało, nie było bólu, ale tylko nagle rozbudzona niezmierna miłość, przy której wszystko jest niczym...On po prostu tym wielkim płaczem przepraszał tę ukochaną, oddaloną, za to, że się już tak zestarzał, tak zżył z samotną skałą i tak zapamiętał, iż się w nim i tęsknota poczynała zacierać.”

„Dalej, między Aspinwall a Panamą, widać było ogromny las, nad którym co rano i pod noc zwieszał się czerwonawy opar wyziewów – las prawdziwie podzwrotnikowy, zalany u spodu stojącą wodą, oplatany lianami, szumiący jedną falą olbrzymich storczyków, palm, drzew mlecznych, żelaznych i gumowych.” (opis przyrody) „(...) wieś, jakby ją wczoraj opuścił: szereg chałup ze światełkami w oknach, grobla, młyn, dwa stawy podane ku sobie i brzmiące całą noc chórami żab.” (opis ojczystego krajobrazu)

„Nie rozumował nad tym, czuł tylko bezwiednie, ale w końcu zdawało mu się, ze niebo, woda, jego skała, wieża i złote ławice piasku, i wydęte żagle, i mewy, odpływy i przypływy, to jakaś wielka jedność i jedna, ogromna tajemnicza dusza; on zaś sam pogrąża się w tej tajemnicy i czuje ową duszę, która żyje i koi się.”

Test

Teleturniej

Prawda - fałsz

Sprawdź się!