Święto Patrona

Szkoła Podstawowa im. 17 Pułku Ułanów Wielkopolskichw Rydzynie

7 MAJA 2020 r.

Krótkie przedstawienie najważniejszych faktów historycznych, o których nie można zapomnieć. Zachęcamy do lektury.

Historia bohaterów

Umundurowanie ułanów

Muzeum jeszcze bliżej Ciebie! Wystawa umundurowania i uzbrojenia w Rydzynie.

17 Pułk Ułanów Wielkopolskichim. Króla Bolesława Chrobego to oddział kawalerii Armii Wielkopolskiej i Wojska Polskiego II RP, który początkowo nosił nazwę 3 Pułku Ułanów Wlkp.

Patrona Szkoły

Jak co roku 7 maja przypada święto Patrona Szkoły Podstawowejim. 17 Pułku Ułanów Wielkopolskich. Mimo epidemi koronawirusa również w tym roku je obchodzimy. Szczegóły tutaj.

Obchody świąt

Jednodniówkaułańska

Powstańczy rodowód pułku

Powstanie 17 Pułku Ułanów Wielkopolskich związane jest z działaniami bojowymi na froncie północno-wschodnim powstania wielkopolskiego na przełomie lat 1918 - 1919. Dnia 6 stycznia 1919 r. ppor. Edward Grabski, zamożny właściciel ziemski, otworzył w Gnieźnie biuro werbunkowe. Liczny napływ ochotników spowodował utworzenie szwadronu.

Sztandar i defilada

Tymczasowym dowódcą pułku został jego twórca ppor. Edward Grabski. We wrześniu 1919 r. pułk otrzymał pierwszy sztandar ufundowany przez Janinę Grabską.

Z początkiem lutego 1920 r. po tygodniowym pobycie w Gnieźnie, pułk wyruszył transportem kolejowym na front litewsko-białoruski. 13 lutego przybył do Wilna, gdzie czekał na niego rozkaz o zmianie nazwy na 17 Pułk Ułanów Wielkopolskich. Do barw żółto-białych dołączono czerwoną żyłkę pośrodku.

Ppłk Witold Żychliński

12 marca 1920 r. w Wilnie, nowym dowódcą pułku został ppłk Witold Żychliński. Prowadził intensywne szkolenie bojowe, w celu natychmiastowego użycia pułku do walk z nieprzyjacielem.

Wkroczenie do Kijowa

6 maja 1920 r. pułk otrzymuje zadanie polegające na obsadzeniu mostu na rzece Irpień i nawiązaniu styczności z nieprzyjacielem, który zajął pozycje na przedmościu Kijowa. Oddziały polskie wkroczyły wczesnym rankiem 7 maja do Kijowa, który okazał się całkowicie opuszczony przez Rosjan. Zajęcie Kijowa jako największe osiągnięcie pułku w działaniach bojowych w wojnie polsko-sowieckiej było podstawą uznania 7 maja za dzień święta pułkowego.

14 czerwca 17 pułk otrzymał zadanie zaatakowania Rosjan w Korostyszewie. Ułani, po zaciętej walce, wyparli nieprzyjaciela i zajęli wieś Starosielec. Pułk połączył się w Radomyślu z 7 DP i 15 czerwca wymaszerował z nią do Korostenia. W czasie marszu pod Harbulowem Polacy stoczyli bój z dywizją Budionnego, który okazał się tym razem dla nich zwycięski. 31 lipca pomaszerował przez Boryszkowice do Horohowa, wchodząc tam 1 sierpnia w skład II Dywizji Jazdy gen. Jana Sawickiego. 3 sierpnia zajęli Radziwiłłow, na krótko, ponieważ po południu dostał rozkaz wycofania się wszystkich polskich oddziałów do Chotynia. Rozkaz do pułku dotarł spóźniony.

Walki na froncie wschodnim - Kijów

Podczas odwrotu napotkał pułk na swojej drodze przeważające siły Rosjan i został po raz kolejny zdziesiątkowany. Stracili 40% szeregowych, 50% koni i prawie wszystkie tabory. Jego siła bojowa zmalała do tego stopnia, że w dalszych działaniach bojowych brał udział sporadycznie.

Po wykonaniu ostatniego zadania w okolicach miast Stratyń, 10 września 17 Pułk Ułanów Wielkopolskich udał się do Chodorowa, skąd transportem kolejowym odjechał do Gniezna.

Rozkazem Ministerstwa Spraw Wojskowych pułk zostaje przeniesiony do nowego garnizonu pokojowego w Lesznie w listopadzie 1921 r. Po miesiącu, do pułku skierowana została grupa ochotników, późniejszych podoficerów.

Po powrocie pułku z frontu wschodniego do garnizonu w Gnieźnie, obowiązki dowódcy pułku objął płk Erazm Stablewski, który przystąpił do reorganizacji pułkui przejścia ze stanu wojennego do służby pokojowej. Dlatego też w pierwszej kolejności zwolnione zostały roczniki wojenne, a w ich miejsce zostali przyjęci poborowi.

Przyjazd do Leszna

W wyszkoleniu kadry duże znaczenie miał sport konny. Oficerowie pułku odnosili sukcesy podczas zawodów o Mistrzostwo Armii, zdobywając w 1933 tytuł Wicemistrzów Armii w eliminacjach na szczeblu brygady na zawodach w Baranowiczach. W 1936 r. Michał Gutowski jako członek reprezentacji jeździeckiej Polski na X Igrzyskach Olimpijskich w Berlinie zdobył II miejsce i srebrny medal olimpijski.

Garnizon w Lesznie

Pułk otrzymał w maju 1939 uzbrojenie etatowe do stanu wojennego w postaci: 4 armat ppanc. wz. 36, 12 ckm wz. 30 (8 na taczankach, 4 na jukach), hełmów stalowych typu francuskiego i nowego wzoru umundurowanie. W sierpniu, podczas mobilizacji alarmowej otrzymał karabiny przeciwpancerne polskiej konstrukcji „Ur”, a od 1923 został unormowany przydział poborowych. Każdego roku pułk przyjmował około 300 przyszłych ułanów z których połowa pochodziła z Wielkopolski. Miarą wyszkolenia były alarmy bojowe i ćwiczenia polowe, oraz organizowane zawody na szczeblu pułku, brygady i dywizji.

Reprezentacja pułku występowała na zawodach w różnych miejscowościach np. w Suwałkach, w Grudziądzu czy Hrubieszowie.

Zawody i defilady

Ostatnia szarża 17 Pułku Ułanów Wielkopolskich miała miejsce podczas wojny obronnej w 1939 roku. Powstała Wielkopolska Brygada Kawalerii, która wchodziła w skład Armii "Poznań" dowodzonej przez gen. Abrahama.

Dnia 1 września 1939 r. o godz. 5:00 ze stanowisk ogniowych pod Czerniną nieprzyjaciel ostrzelał Rydzynę. Pociski zaczęły padać w okolicy zabytkowego pałacu Sułkowskich oraz na ujeżdżalnię koni, kościół i budynki mieszkalne. Silny oddział piechoty niemieckiej zaatakował miasteczko około godziny 8:00 rano. Po zaciętej walce, rtm. Czerniawski wycofał swój pododdział na północ od Rydzyny ze względu na przewagę nieprzyjaciela. Miasteczko odbito jednak przed zapadnięciem zmroku.

Kampania wrześniowa

Szlak bojowy

"Ut wisi enim ad minim veniam, quis nostrud exerci tation ullamcorper"

+info

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat

Po mobilizacji pułku: oficerów, podoficerów, żołnierzy i ułanów, ruszyli w stronę Czacz- Śmigiel, Zaniemyśl, Pyzdry zwalczając nieprzyjaciela.Omijając Konin, Turek i docierając to Uniejowa, otrzymali z Poznania szwadron marszowy. W każdej kolejnej miejscowości były natarcia przy dużych stratach własnych.

Najcięższą i zwycięską bitwę pułk stoczył w rejonie miejscowości Sobota i Walewice. Ostatnia zbiórka 17 Pułku Ułanów Wielkopolskich odbyła się 29 września 1939 r. w warszawskich Łazienkach. W atmosferze niezwykłej powagi i wielkiej konsternacji, ostatni dowódca, płk Ignacy Kowalczewski podziękował żołnierzom za wspaniałą i bohaterską postawę. Chwilą milczenia uczczono również pamięć poległych "siedemnastaków".

W kampanii wrześniowej 17 pułk ułanów poniósł duże straty. Niewielu oficerom udało się uniknąć niewoli. Większość trafiła do niemieckich oflagów, gdzie przebywali aż do wyzwolenia. Oficerowie, którzy dostali się do radzieckiej niewoli, zostali wiosną 1940 roku zamordowani w Katyniu przez NKWD wraz z wieloma tysiącami polskich oficerów.

Umundurowanie kawalerii składało się z ułanki, spodni, rogatywki, płaszcza i wysokich butów z ostrogami. Uzbrojeniem była szabla i karabin typu mauser. Barwą pułku był kolor żółty, a proporczyki początkowo były biało-żółte. Później dodano cienki czerwony pasek pośrodku.

Umundurowanie i odznaczenia

Za kampanię wrześniową 1939 pułk został odznaczony orderem Virtuti Militari

+info

Uczczenie Patrona Szkoły

Dla uczczenia pamięci i oddania hołdu poległym żołnierzom Szkoła Podstawowa w Rydzynie (od 1972 r.), Szkoła Podstawowa w Bielawach (od 1984 r.) i Szkoła Podstawowa w Goniembicach (2007 r.) przyjęły imię 17 pułku. Uroczystość nadania Szkole Podstawowej w Rydzynie imienia i sztandaru odbyła się 4 czerwca 1972 r. Do Rydzyny przybyło ponad 100 byłych żołnierzy pułku z własną orkiestrą. Akt nadania Szkole imienia 17 Pułku Ułanów Wielkopolskich odczytał przedstawiciel Wydziału Oświaty w Lesznie, wizytator J. Matecki. Sztandar trzyma ówczesny dyrektor szkoły Czesław Wieszczeczyński.

Ksiądz kanonik Stanisław Pioterek proboszcz parafii święcił sztandar szkoły po renowacji. Społeczność szkoły wraz z gośćmi uczestniczyła we mszy świętej w kościele pod wezwaniem św. Stanisława Biskupa w Rydzynie. W tym roku szczególnie zwracamy uwagę na możliwość uczestniczenia we mszy św. on-line. Wejdź tutaj

Poświęcenie odnowionego sztandaru

Uroczysta msza św.

Mieliśmy zaszczyt gościć byłych ułanów, kombatantów, rodziny bohaterów, władze miasta Rydzyny, przedstawicieli szkół z gminy i zaprzyjaźnionych posiadających tego samego patrona.

Część oficjalna

Kiedyś tłumnie przybywali na uroczystości Święta Patrona ułani, dziś przyjeżdżają ich rodziny, często nawet trzecie pokolenie.

Pamiętamy i dbamy o historię

Przemówienia, obecność gości i pieśni tamtych lat sprawiają, że łezka w oku się kręci.

Możemy się pochwalić wieloma dobrze przygotowanymi programami z okazji Święta Patrona Szkoły.

Część artystyczna

Marek Żółtowski - syn ułana

Przekazanie szkole cennych pamiątek

Tradycją jest wpisywanie się gości do Księgi Honorowej.

Eugeniusz Śliwiński (historyk, kustosz, wykładowca) napisał kilka książek o przebiegu powstań i walk w Wielkopolsce.

Wpis do Księgi Honorowej

Wspomnienie kombatanta Jana Kowalskiego kliknij

Złożenie kwiatów pod tablicą pamiątkową Szkoły

Co roku można obejrzeć prace plastyczne laureatów konkursu "Nasz Patron".

W roku 2019 powstała wystawa we współpracy z Archiwum Państwowym w Lesznie.

Kapitan Marek Kędzierski przygotował wystawę w roku 2011 przywożąc do szkoły eksponaty z Izby Pamięci Leszczyńskiej Jednostki Wojskowej.

Najczęściej wystawy są przygotowywane przez nauczycieli(w szczególności historyków) i uczniów.28 stycznia 1945 r. wystawa w 75 rocznicę rozstrzelania Rydzynian.

Wystawa "Znani Polacy" przygotowanaprzez uczniów klas 7 i 8.