PODRZĘDNE CZĘŚCI ZDANIA

PODRZĘDNE CZĘŚCI ZDANIA

Na poprzedniej lekcji przypomniałeś sobie wiadomości o podmiocie i orzeczeniu. Dziś poznasz kolejne części zdania.

1.

Zanim jednak to nastąpni, musisz wiedzieć, że podmiot i orzeczenie w zdaniu tworzą tzw. ZWIĄZEK GŁÓWNY, a pozostałe części zdania są określeniami podmiotu i orzeczenia. Dlatego też mówimy o grupie podmiotu i grupie orzeczenia.

2.

Pozostałe części zdania

DOPEŁNIENIE

OKOLICZNIK

PRZYDAWKA

Naciśnij żarówkę i zobacz przykłady

PRZYDAWKA

Jak rozpoznać podrzędne części zdania?

Przydawka jest określeniem rzeczownika. Nazywa cechę rzeczownika, którego jest określeniem. Dlatego najczęściej odpowiada na pytanie: jaki? który? czyj? ile? z czego? i jest wyrażona przymiotnikiem, liczebnikiem, zaimkiem, imiesłowem przymiotnikowym, wyrażeniem przyimkowym.

Jest określeniem CZASOWNIKA, czyli orzeczenia w zdaniu. Odpowiada na pytania przypadków zależnych, czyli:DOPEŁNIACZA: kogo? czego?CELOWNIKA: komu? czemu?BIERNIKA kogo? co?NARZĘDNIKA z kim? z czym?MIEJSCOWNIKA o kim? o czym?Najczęściej wyrażone jest rzeczownikiem, wyrażeniem przyimkowym lub bezokolicznikiem.

DOPEŁNIENIE

Jak rozpoznać podrzędne części zdania?

Naciśnij żarówkę, by zobaczyć więcej przykładów.

RODZAJE DOPEŁNIEŃ

DOPEŁNIENIE BLIŻSZE

VS

Można zamienić je na podmiot, zmieniając kostrukcję zdania z czynnej na bierną. na przykład: Ania pisze list. List jest pisany przez Anię. .

Nie zmienia swojej formy. na przykład: Ania pisze list długopisem. List jest pisany przez Anię długopisem.

DOPEŁNIENIE DALSZE

OKOLICZNIK

JAK ROZPOZNAĆ PODRZĘDNE CZĘŚCI ZDANIA?

Podobnie jak dopełnienie jest określeniem czasownika w zdaniu. Wyraża jakąś okoliczność wykonania czynności, np. miejsce, czas, sposób, cel. Dlatego wyróżniamy kilka rodzajów okoliczników...

7. PRZYZWOLENIA Mimo deszczu poszli na spacer. (mimo co? mimo czego?)

4. CELU Poszłam do sklepu po bułki. (po co? w jakim celu?)

3. SPOSOBU Ala szybko biega. (jak? w jaki sposób? )

6. WARUNKU W razie pożaru użyj gaśnicy. (w razie czego? pod jakim warunkiem?)

5. PRZYCZYNY Krzyczał z bólu. (dlaczego? z jakiego powodu?)

2. CZASU Czekam tu od wczoraj. (ile? jak długo?)

1. MIEJSCA Marta poszła do sklepu. (gdzie?, dokąd?)

RODZAJE OKOLICZNIKÓW

• Przydawka określa rzeczownik.
• Okolicznik i dopełnienie natomiast najczęściej określają czasownik.

• W zdaniu najpierw zawsze szukaj ORZECZENIA (czynności lub stanu).
• Gdy znajdziesz orzeczenie, zapytaj o PODMIOT (kto? co?) - wykonawcę czynności.
• Potem nazywaj określenia, czyli podrzędne części zdnia należące do grupy podmiotu i orzeczenia.
• Zawsze zwracaj uwagę na to, jakimi częściami mowy zostały wyrażone okolicznik, przydawka i dopełnienie.

ZAPAMIĘTAJ!!!

SPRAWDŹ SIEBIE

Kliknij w żarówkę i wykonaj interaktywne ćwiczenia na stronie e-podręczniki.

DZIĘKUJĘ

Katarzyna Majchrowicz