Agresja

2. Rodzaje agresji

Agresja

1.Definicja

3. Przyczyny agresji

4. Zapobieganie agresji w szkole

Przeczytaj

Obejrzyj

Wykorzystaj

Zachowanie mające na celu wyrządzenie krzywdy innej osobie. (D.T. Kenrick, S. L. Neuberg, R.B. Cialdini, Psychologia społeczna, Gdańsk 2002, s. 490)

Aby minimalizować niewłaściwe zachowania uczniów

Dawaj dobry przykład

Buduj autorytet

Okazuj życzliwość

Bądź obiektywny i sprawiedliwy

Bądź wsparciem

Jasno stawiaj granice

Uatrakcyjniaj zajęcia

Naucz się radzić z własnymi emocjami

Pokaż uczniom, że ci na nich zależy

Nie przekreślaj "trudnych uczniów"

Przestrzegaj zasad, których wymagasz od uczniów

Zapewnij pomoc agresorowi i ofierze przemocy

Rozwijaj swoje umiejętności interpersonalne

Trening rozpoznawania emocji złości u innych i u siebie: pomaga rozpoznać pierwsze sygnały wściekłości, która może prowadzić do agresji. Pozwala też lepiej rozpoznawać złość u innych, a tym samym unikać takich sytuacji, które mogą być prowokujące.

Przekierowanie uwagi: skierowanie uwagi na coś innego niż wyzwalacz agresji, zajęcie myśli czymś innym, np. policzenie od 365 w dół co 17. Dlaczego tak, a nie po prostu „do dziesięciu”? Takie liczenie wykonujemy niemal automatycznie, natomiast wykonywane działań na dużych liczbach koncentruje uwagę i odwraca ją od tego, co wywołuje agresywne impulsy.

Zmiana aktywności: warto powiedzieć sobie „stop!” i natychmiast zająć się czymś innym. Jeśli to wypowiedź kolegi denerwuje, lepiej przerwać rozmowę i odejść, niż zaatakować go, bo to prowadzi do eskalacji. Są też aktywności, które pozwalają rozładować napięcie, a nie są skojarzone z agresją (tak jak uderzanie w poduszkę). To ćwiczenia aerobowe lub jogging.

Reinterpretacja sytuacji: polega na próbie dopuszczenia innego rozumienia sytuacji, która jest wyzwalaczem złości. Może zaczynać się od pytań: „ A co najgorszego może się stać?” („Świat się nie kończy. Denerwuje mnie to, ale nie muszę się liczyć z tym, co powiedział”); „A jak można inaczej to rozumieć?” („Mógł nie mieć złych intencji i nie chciał mnie atakować, tylko: nie potrafi się wysławiać tak jak ja…, bolała go głowa…, źle go zrozumiałem…” itp.).

Odwrażliwianie (desensytyzacja): jest przeznaczone dla osób szczególnie reaktywnych. Pozwoli im nie reagować na te wyzwalacze w sytuacjach naturalnych na skutek osiągania stanu spokoju i odprężenia wobec wyobrażonych elementów sytuacji wywołujących frustrację i napięcie oraz wyzwalających agresję.

Co rozwijać w uczniach

Cechy agresji

1. Agresja jest zachowaniem. Nie należy utożsamiać jej ze złością - emocją, która często, choć nie zawsze, jej towarzyszy. Można bowiem odczuwać złość, ale nie okazywać tego zachowaniem. Można też zachowywać się agresywnie, nie odczuwając złości.

2. Agresja jest zachowaniem celowym. Zranienie, a nawet zabicie kogoś przez przypadek nie jest zachowaniem agresywnym.

3. Zachowanie agresywne ma na celu skrzywdzenie innej osoby. Psychologowie społeczni odróżniają agresję od asertywności, uważając tę ostatnią za przejaw pewności siebie

Rodzaje agresji

Agresja pośrednia- zachowanie mające na celu wyrządzenie komuś krzywdy jednak bez konfrontacji "twarzą w twarz" (np. złośliwe obmawianie kogoś).

Agresja bezpośrednia -zachowanie mające na celu wyrządzenie komuś krzywdy w trakcie bezpośredniej konfrontacji "twarzą w twarz" (może mieć charakter fiz. - bicie, popychanie lub słowny - zniewagi, groźby, przekleństwa).

Agresja emocjonalna - działanie na czyjąś szkodę powodowane uczuciem złości (np. ktoś w napadzie szału rzuca w kolegę z pracy krzesłem).

Agresja instrumentalna - działanie na czyjąś szkodę zmierzające do osiągnięcia jakiegoś nieagresywnego celu, innego niż skrzywdzenie tej osoby (np. żołnierz zabija przeciwnika w obronie własnego życia; bandyda zabijający dla pieniędzy).

Przyczyny agresji w szkole

Czynniki związane ze szkołą - jako instytucja może budzić ona agresję poprzez: przymus, ograniczanie samodzielności, anonimowość uczniów, rzeczowe stosunki z nauczycielami, przeciążenie uczniów, niewłaściwy proces oceniania

Nieprawidłowe relacje między nauczycielami i uczniami, przejawiające się w: braku poszanowania godności uczniów, stosowaniu presji dydaktycznej, ośmieszaniu, krytyko-waniu, braku uznania dla osiągnięć uczniów;

Nieprawidłowe relacje między samymi uczniami, takie jak: manieryzm, agresja fizyczna, słowna, pośrednia, role agresora i ofiary

Czynniki typowo szkolne wpływające na agresję uczniów wg K. Ostrowskiej i J. Surzykiewic

niskie, słabe wyniki w nauce

obniżony poziom motywacji

niewielkie poczucie więzi ze szkołą

częste przypadki wagarowania

ograniczone aspiracje związane z karierą zawodową

Wskazane czynniki mogą wywoływać napięcia, niepokoje, które frustrują uczniów i w rezultacie doprowadzają do agresji. Wskazuje się również istotność cech indywidualno-osobowościowych, w szczególności: obniżony poziom samokontroli, wysoki poziom impulsywności, trudności w koncentrowaniu uwagi. Poza tym, do agresji skłonne są osoby mające określone predyspozycje wyznaczane przez: osobowość, temperament, nadpobudliwość, skłonność do reagowania w agresywny sposób.

Czynniki zwiększające ryzyko zachowań agresywnych i przemocy:

• doświadczenie przemocy w rodzinie,
• niewydolność wychowawcza rodziców,
• potrzeba zaistnienia w klasie,
• zmiany w hierarchii wartości (zagubienie sprzyja wykształcaniu się egocentrycznego i bezwzględnego indywidualizmu),
• szkolne procesy selekcji i różnicowania,
• poczucie zagrożenia i strach przed przemocą,
• ograniczone możliwości rozwoju,
• nuda,
• kłopoty natury psychologicznej,
• czynniki biologiczne (temperament, hormony, nadpobudliwość),
• dostęp do brutalnych treści w mediach.

Czynniki związane ze środowiskiem szkolnym i klasowym

• brak jasno ustalonych zasad,
• negatywna, obojętna lub niekonsekwentna postawa nauczyciela wobec uczniów i/lub szkolnego regulaminu,
• atmosfera przyzwolenia dla przemocy,
• anonimowość (szczególnie w dużych szkołach),
• nieudana integracja,
• problemy w relacjach w klasie (np. nierozwiązane konflikty),
• rywalizacja,
• nieodpowiednio dobrany poziom nauczania,
• brak aktywizowania uczniów w czasie zajęć,
• opresyjność placówki,
• konflikt z nauczycielem.