treny jako cykl

temat:

Tren IX, czyli jak zanegować filozofię stoicką.

1. Wiem, czym jest tren.2. Umiem zdefiniować "cykl poetycki" 3. Pamiętam założenia filozofii stoickiej i epikurejskiej. 4. Wiem, o czym jest "Tren IX" 5. Odczytuję metafory.

Po tej lekcji

Wstęp

J. Ziomek, Literatura odrodzenia, Warszawa 1987, s. 169

W roku 1580 ukazały się Treny. To zdumiewające, że nie znamy żadnego dokumentu, który by odnosił się do krótkiego życia Orszuli Kochanowskiej, że nie zachowało się żadne świadectwo ani na papierze, ani w kamieniu. Jedynym dokumentem są same Treny. Nieznana jest data urodzenia, nieznana jest data śmierci.

por. J. Ziomek, Literatura odrodzenia, Warszawa 1987, s. 169

Urszula Kochanowska prawdopodobnie zmarła w 1579 lub w 1580. Cykl "Trenów" został wydany w 1580 r., czyli dość szybko, bo ledwie parę miesięcy od wydarzenia, które je zainspirowało (poeta Fraszki czy Pieśni pisał większą część swego życia).

"Treny" powstały jako cykl poetycki

Zazwyczaj osobie zmarłej poświęcano jeden lub dwa dzieła.

Treny były gatunkiem literackim, które pisano dla osób dostojnych, które się zasłużyły dla społeczeństwa lub piastowały jakąś funkcję.

repetitio est mater studiorium

Boharką "Trenów" kochanowskiego jest dziecko, które nie miało nawet szansy, by jakoś przyczynić się ludzkości.

Bohaterem cyklu jest też cierpiący rodzic.

Głównym bohaterem utworów była osoba zmarła.

Nowatorstwo "Trenów" Kochanowskiego

Kochanowski sięgnął po antyczny gatunek literacki.

W tradycji poezji żałobnej osobom zmarłym zwykle poświęcano krótkie epitafium i dłuże epicedium.

Zwykle treny opisywały wielkie czyny zmarłego.

repetitio est mater studiorium

Tematem "Trenów" są głównie przeżycia i cierpienia rodzica.

Bohaterem cyklu jest też cierpiący rodzic.

Zazwyczaj bohaterem była zmarła osoba

Nowatorstwo "Trenów" Kochanowskiego

Zapisz, zrozum, zapamiętaj

Treny jako cykl poetycki

cykl poetycki

to zespół utworów tego samego gatunku powiązanych w całość dzięki powtarzającym się elementom (takim jak motywy, bohater liryczny, kreacja podmiotu mówiącego). Zwykle dotyczą podobnego tematu. Cykl poetycki charakteryzuje celowa kompozycja, która uwypukla różne aspekty poruszanej w nim problematyki.

Lorem ipsum dolor

Powtarzamy, bo powtarzanie jest matką nauki

W którym momencie podmiot liryczny przekreśla wszystkie "zasługi" mądrości? Wypisz odpowiedni cytat.

Osoba mówiąca w wierszu wspomina, że jest nieszczęśliwa. Określ, z czego to nieszczęście wynika.

Do kogo jest skierowana apostrofa na początku utworu?

Jakie walory przypisywane są mądrości? Opisz je własnymi słowami.

Zadania

Stoicka mądrość okazała się wartością fałszywą. Nie pomogła w momencie największego bólu i straty.

Nie pojawia się to w tekście, ale patrząc na treny jako na całość, domyślamy się, czemu podmiot liryczny jest nieszczęśliwy.

Zinterpretuj metaforę "terazem nagle z stopniów ostatnich zrzucony". O jakiej sytuacji ona opowiada?

Omów (w formie krótkiej wypowiedzi argumentacyjnej) jeden z wymienionych tematów

Jaką prawdę o naturze ludzkiej człowiek uzmysławia sobie w obliczu cierpienia? Odpowiadając na pytanie, przywołaj postacie mitologiczne i biblijne, które pzeżywały kryzys podobny do kryzysu doświadczanego przez podmiot liryczny w trenie.

Czy mądrość jest dobrym lekarstwem na cierpienie, które spotyka nas w życiu? A jeśli nie mądrość - to co? Sformułuj swoją odpowiedż na refleksję Kochanowskiego zawartą w analizowanym trenie.

Zadanie dodatkowe

Dobrej Nauki!