INTERAKTYWNA

KATECHEZA

prezentuje

<--- Przyciski nawigacyjne znajdują się po lewiej i prawej stronie ekranu --->

NIEWOLI NARODOWEJ

W OKRESIE

KOŚCIÓŁ POLSKI

Kościół katolicki w okresie rozbiorów był jedyną polską instytucją prawnie działającą we wszystkich trzech zaborach.

POZNAJ

FAKTY

Dzięki temu religia katolicka stała się istotnym czynnikiem tożsamości narodowej Polaków.

Pomimo zakazów ze strony zaborców zwiększył się ruch pielgrzymkowy, a także rozwijał się kult Maryi jako Królowej Narodu Polskiego. Głównymi celami pątników były wówczas: sanktuarium na Jasnej Górze, katedra gnieźnieńska oraz królewski Wawel.

odkryj

Kościół w czasie rozbiorów nie był jednak Kościołem wolnym. Zaborcy nie pozwalali duchownym zwoływać synodów, masowo likwidowali zakony, a wiele majątków klasztornych i kościelnych wówczas skonfiskowano (np. po stłumieniu powstania styczniowego w 1864 r. odebrano Kościołowi dobra w postaci gruntów i zabudowań o wartości 400 mln rubli). W konsekwencji na terenach odnowionego państwa polskiego w 1921r. tylko 0,6% własności ziemskiej znajdowało się w rękach instytucji kościelnych. Należy przy tym pamiętać, że w zaborze rosyjskim wiele kościołów zostało przerobionych na kościoły unickie, a przede wszystkim na cerkwie prawosławne.

Celem prześladowań ze strony zaborców było osłabienie oraz podporządkowanie sobie Kościoła katolickiego jako instytucji wzmacniającej polską tożsamość. Ponadto Prusy, Austria i Rosja, jako monarchie absolutne, dążyły także do odcięcia Kościoła od Rzymu. Takie działanie było zgodne z ideami epoki Oświecenia, w której władcy usiłowali w pełni uniezależnić się od papieża i Stolicy Apostolskiej. W budowaniu lojalności hierarchów kościelnych wykorzystywano stereotyp władzy monarszej pochodzącej od Boga. Duchowni byli poddani kontroli ze strony władzy państwowej. Zaborca nadzorował nominacje na stanowiska kościelne, zachowanie kleru, a nawet budowę nowych kościołów. Zmieniano także granicę diecezji oraz tworzono nowe metropolie i biskupstwa

Kościół katolicki, w czasach, gdy naród polski został pozbawiony własnej państwowości, stał się symbolem Polski wolnej. Duchowni w walce o niepodległość kraju odegrali kluczową rolę, dbając o utrzymanie języka i kultury narodu oraz sprzeciwiając się rusyfikacji i germanizacji. Wśród kapłanów, którzy w okresie zaborów troszczyli się o zachowanie polskości, wymieniani są m.in. ks. Piotr Wawrzyniak i ks. Stanisław Adamski z zaboru pruskiego. Działaczem niepodległościowym, mocno zaangażowanym w kwestie polityczne, był natomiast ks. Piotr Ściegienny, który rozpowszechniał listy i odezwy własnego autorstwa piętnujące ówczesne stosunki społeczne i wzywające Polaków do walki o wyzwolenie narodowe i prawa ludu.

Działalność duchownych przyniosła owoce – na początku XX w., czyli po ponad 100 latach zaborów, podstawowe praktyki kościelne realizowało ponad 90% ludności polskiej miast i wsi. Tym samym doszło do swoistej identyfikacji dwóch pojęć: Polak i katolik. Kościoły w okresie rozbiorów były bowiem nie tylko ośrodkami religijnymi, ale również ośrodkami życia społecznego i tradycji.

POZNAJ ŚWIĘTEGO

Św. ZygmuntSzczęsny Feliński

Obejrzyj film o arybiskupie warszawskim

VIDEO

Kościół w historii Polski

Obejrzyj film "Polska pod zaborami" - opowiada bp. Marek Solarczyk

PREZENTACJA

Kościół w Polsce w okresie zaborów

Do obejrzenia krótka prezentacja

ZAPAMIĘTAJ

kliknij w obrazek

Na skutek trzech rozbiorów Polska zniknęła z map świata. Od roku 1795 rozpoczęła się trwająca 123 lata niewola narodowa. Polacy znaleźli się pod panowaniem trzech państw: Rosji, Prus i Austrii. Zmagali się z różnymi problemami na terenach poszczególnych zaborów, między innymi zwalczano świadomość narodową, język, kulturę oraz wiarę katolicką. W zmaganiach i walkach o niepodległość Polacy walczyli: bronią – jak w przypadku powstań, orężem słowa – pisarze, poeci i twórcy, walczyli także orężem wiary. Obok języka polskiego wiara była najważniejszym elementem i znakiem tożsamości narodowej.

PRACA DOMOWA

kliknij w obrazek

Przygotuj w zeszycie krótkie CV jednej z wybranych postaci. Do wyboru masz:Bł. O. Honorat KoźmińskiŚw. Zygmunt Szczęsny PotockiŚw. Rafał KalinowskiBł. Edmund BojanowskiŚw. Józef Sebastian PelczarŚw. Józef BilczewskiŚw. Urszula Ledóchowska.

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ