Historia książki

University Logo

Data 23 kwietnia 2020

Beata Lubosz

Historia książki

Francis Bacon

„Książki –okręty myśli żeglujące po oceanach czasu i troskliwie niosące swój drogocenny ładunek z pokolenia w pokolenie”

09. Książka drukowana

07. Rękopisy

06. Pergamin

05. Tabliczki woskowe

03. Pismo klinowe

Spis zawartości

10. Audiobook

12. Koniec

11. E-book

08. Drzeworyty

04. Papirus

02. Pismo obrazkowe

01. Żywa książka

Epoka książki rękopiśmiennej

.01

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua.

Żywa książka

Pierwszymi twórcami książek byli ludzie, którzy nie potrafili pisać ani czytać, ale potrafił opowiadać, tworzyć historie.Kiedy nie istniały litery ani papier, nie znano atramentu wówczas prawa, wierzenia i podania przechowyawno w pamięci ludzkiej.

Pismo obrazkowe, inaczej piktograficzne znane jest jako najstarszy system piśmienniczy - pojawiło się w 2 połowie IV tys. p. n. e. Za pomocą schematycznych rysunków symbolizujących osoby, zwierzęta, przedmioty oraz czynności przedstawiano elementy rzeczywistości, którą próbowano oswoić. Prostota rysunków w zrozumiały sposób oddawała znaczenia sytuacji (np. polowań), jednak nie była w stanie oddać wszystkiego, co chciano przekazać. Ograniczała porozumiewanie do podstawowych i prostych znaczeń, dlatego pismo to ulegało modyfikacji. Pismo piktograficzne doczekało się wielu odmian.

.02

Pismo obrazkowe

Pismo klinowe - powstało ok. 4 tys. lat p.n.e. w Mezopotamii nad Eufratem i Tygrysem i było używane aż do połowy I tysiąclecia p.n.e. Przypisuje się je Sumerom, którzy używali glinianych tabliczek do pisania. Na tabliczkach odciskano znaki przy pomocy zaostrzonej twardej trzciny lub drewnianego rylca. Znaki tego pisma mają kształt klinów lub gwoździ z trójkątną główką i wydłużoną kreską. Po obustronnym zapisaniu suszono je na słoocu lub wypalano, co nadawało im trwałości. Były gromadzone w bibliotekach lub archiwach władców. Wiele odnaleziono podczas wykopalisk na terenie Mezopotamii, Egiptu, Azji Mniejszej oraz w Grecji. Tabliczki gliniane służyły w tamtym okresie jako listy, dokumenty i książki, zależnie od rodzaju tekstu na nich zapisanego.

.03

Tabliczki gliniane z pismem klinowym

Starożytni Egipcjanie pisali na papirusie wyrobionym z cibory papirusowej. Łodygi tej rośliny cięli wzdłuż, a otrzymane paski układali obok siebie. Na tej warstwie prostopadle umieszczali kolejną, po czym całość suszyli i wygładzali. Papirusy łączone były w długie zwoje.

Zwoje papirusowe (Egipt, Grecja, Rzym)

.04

Zostały one przeznaczone przez starożytnych Rzymian i Greków do zapisywania tekstów o doraźnym znaczeniu (notatki, ćwiczenia szkolne, brudnopisy dokumenty). W tabliczkach drewnianych wydrążano warstwę wewnętrzną i wlewanowno cienką warstwę roztopionego wosku, zabarwionego na czarno. Po zastygnięciu pisano po wosku metalowym rylcem. Na brzegu tabliczki miały otwory, przy pomocy których można je było połączyć. Dwie w dyptyk, trzy w tryptych, większą liczbę w poliptych. Odnaleziono tabliczki woskowe z I wieku n.e. w czasie wykopalisk na terenie Pompeii Herculanum.

.05

Tabliczki woskowe

Mieszkańcy Pergamonu, leżącego na terenie dzisiejszej Turcji, udoskonalili technikę wyrobu pergaminu. Materiał ten wytwarzali ze specjalnie wyprawionych skór owczych, kozich lub cielęcych. Czasem barwiono go na kolor czerwony, szafranowy, niebieski czy czarny. Wyrobem pergaminu w średniowieczu zajmowały się początkowo klasztory, od XII w. rzemieślnicy zwani pergaministami.

Pergamin

.06

Papier wyrabiano z miazgi sporządzonej ze szmat i odpadków włókienniczych, rozdrobnionych, macerowanych i bielonych w ługu wapiennym, a następnie rozcieranych w specjalnych młynach papierniczych. Tak przygotowaną miazgę, rozcieńczoną wodą, czerpano z kadzi ręcznie (stąd nazwa „papier ręcznie czerpany”) za pomocą płaskiego sita drucianego.

Papier

.07

Zdobienie rękopisów za pomocą efektów malarskich nazywano iluminacją (łac. Iluminare – oświetlać, zdobić) i należało do iluminatora, który domalowywał w specjalnie pozostawionych przez pisarza pustych miejscach dekoracje, takie jak: Inicjały - czyli ozdobne pierwsze litery poszczególnych rozdziałów lub ustępów. Na początku tekstu osiągały one znaczną wielkość i z czasem stały się kanwą, na której iluminator rozwijał cały swój kunszt dekoratorski. Motywy zdobnicze wypływały z kształtu litery i obejmowały cały margines. Wykonywane były przy użyciu różnorodnych barw, czasami też złota. Miniatury - to kolorowe obrazki figuralne, stanowiące część inicjału lub niezależne ilustracje. Floratury - ozdoba na marginesach w formie pnączy roślinnych, także często połączona z inicjałem. Bordiury - czyli dekoracja ramowa, która wypełniała wszystkie marginesy. Czasami wplatano w nią drobne scenki rodzajowe lub satyryczne.

.07

Iluminacja rękopisów

Miała ona na celu ochronę książki przed zabrudzeniem lub zewnętrznym uszkodzeniem. Oprawą rękopisów zajmował się introligator. Oprawę stanowiły najczęściej deski powleczone skórą, grzbiet był usztywniony sklejonymi paskami pergaminu lub papieru, aby ciężkie książki nie niszczyły się podczas ich przenoszenia, na okładkach umieszczano metalowe narożniki z wypukłymi guzami. Elementem zabezpieczającym były również klamry, spinające górną i dolną deskę z przeciwnej strony grzbietu. W większości księgach znajdowały się łańcuchy mocujące je do pulpitów.

.07

Oprawa ksiąg

Epoka książki drukowanej

Strona z Biblii Pauperum z 1455 roku

Strona z Bibliae Pauperum z XV wieku. Książka powielona techniką ksylograficzną.

Książka blokowa (lub książka ksylograficzna z greckiego ksylon + grapho, drewno + piszę) forma książki, która powstaje w wyniku odbijania jednostronnie stron (tekstu oraz rysunków) z klocków drzeworytowych.

.08

Drzeworyt

Genialnie prosty wynalazek ruchomych czcionek zakończył średniowiecze i zaczął nowy rozdział w dziejach kultury.Skończył się czas literatury do słuchania, poezji mówionej i śpiewanej, w której niekonieczne były reguły gramatyczne i bogactwo języków różnych narodów. Gutenberg przyczynił się do tego, że nazwisko autora stało się nierozłączne z jego dziełem.Wkrótce po tym, gdy w początkach XV wieku pojawiły się w niektórych miastach Europy drukarnie, okazało się, że drukowanie może być sztuką, a książka przedmiotem handlu. Zaczęła się epoka czytelnictwa, która zmieniła oblicze kultury europejskiej.

Około 1450r. Johannes Gutenberg pochodzący z Moguncji opracował metodę drukowania książek, dzięki której stały się one znacznie tańsze. Tekst układano ręcznie z czcionek, czyli metalowych kostek, z odwróconymi literami, po czym za pomocą pras obijano go na papierze.

.09

Książka drukowana

Książka długo była towarem luksusowym. We wczesnym średniowieczu przykuwano ją łańcuchem do stołu. Pozwolić sobie na nią mogli tylko książęta, wielcy biskupi, kardynałowie.Gutenberg nie miał pewności, że wydrukowana księga będzie się dobrze sprzedawała. Drukarzowi często brakowało pieniędzy i nie było go stać na stałych pracowników. Wynajmował ludzi, których przyuczał, a ci potem odchodzili, kiedy brakowało pieniędzy na wypłatę. Tajemnica druku Gutenberga szybko ujrzała światło dzienne. Możliwe, że gdyby jego uczniowie tak często się nie zmieniali, druk nie rozpowszechniłby się tak szybko.Przez ponad 400 lat wszyscy drukowali według wzoru Gutenberga. Zmieniło się to dopiero pod koniec XIX na skutek modernizacji w przemyśle

XV-wieczna drukarnia

Dla dzisiejszych możliwości technicznych tempo w drukarni Gutenberga było bardzo powolne – wydrukowanie jednej strony zajmowało trzy dni. – Jeden dzień drukarz moczył papier, drugi drukował, a trzeci dzień suszył stronę, dopiero potem zadrukowane strony trafiały do oprawy, czasami nawet w ciągu 20 lat

.09

Książka drukowana

książka jako towar, wydawcy często przestawali dbać o poziom publikacji, wydawali takie książki, które odpowiadały gustowi potencjalnych klientów; zwiększenie popytu na książki, duże nakłady, potrzeba przyspieszenia produkcji Książka masowa – serie wydawnicze, cykle wydawnicze, powieść zeszytowa, książki dla dzieci i młodzieży, literatura dla ludu (XIX w., twórczość adresowana i przystosowana do określonego społecznie kręgu odbiorców, rekrutujących się z warstw ludowych, najczęściej wiejskiego środowiska ludowego), literatura popularna (zwana też niższą, trywialną, rozrywkową) może być zdefiniowana jako to, co niewyrafinowany czytelnik wybiera dla przyjemności; taki czytelnik może pochodzić z każdej klasy społeczeństwa, chociaż literatura popularna zwraca się głównie do ubogich, a od końca XVIII w. również do dzieci.

.09

XIX i XX wiek

Epoka książki elektronicznej

Książka mówiona, audiobook – nagranie dźwiękowe zawierające odczytany przez lektora tekst publikacji książkowej; zapisane na nośniku danych najczęściej w postaci cyfrowej (w formacie audio lub np. MP3 czy M4B). Dawniej nagrywane były również na kasetach magnetofonowych lub płytach gramofonowych[

Audiobook - książka mówiona

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua.

Results

.10

Results

INFO

E-book (także: eBook, książka elektroniczna, publikacja elektroniczna, e-książka)książka w formie cyfrowej, przeznaczona do odczytania za pomocą odpowiedniego oprogramowania zainstalowanego w urządzeniu komputerowym (np. komputer osobisty, czytnik książek elektronicznych, telefon komórkowy czy palmtop).

.11

E-book

Dziękuję

• www.wikiwand.com
• http://biblioteka.tu.koszalin.pl/docs/Historia_ksiazki.pdf

źródła