Alfabet3

Joanna Hoffmann

Alfabet wielkanocny cz. 3

P

Pucheroki - to zwyczaj obchodzony w Niedzielę Palmową w Krakowie i okolicach. Zwyczaj ten wywodzi się z dawnych kwest żaków krakowskich. Wczesnym rankiem w Palmową Niedzielę przebrani chłopcy chodzą po domach. Ubrani w kożuchy odwrócone futrem na wierzch, na głowach noszą wysokie, stożkowate czapki z kolorowej bibuły, twarze smolą sadzą. W pasie przewiązani są powrósłami. W jednej ręce mają koszyk z sieczką, w drugiej – drewniany młotek z długą rękojeścią, oplecioną bibułą.

R

Rękawka - tradycyjne krakowskie święto obchodzone trzeciego dnia Wielkanocy pod Kopcem Krakusa. Pierwotnie nawiązywało do pogańskiej tradycji wiosennych Dziadów. Dziś jest to festyn, podczas którego można zobaczyć jak wyglądało życie w słowiańskich osadach, a także poznać historię Kopca.

S

Skorupka - kiedyś wierzono, że poświęcona skorupka ma wielką moc. Skorupki z wielkanocnego koszyczka dawano zwierzętom, wrzucano w fundamenty budowanego domu, chowano po kątach domostwa. Miały chronić od pożaru, głodu, chorób, zapewniać zdrowie, pomyślność i płodność. Możesz wykleić mozaikę ze skorupek: http://praceplastyczne.blogspot.com/2014/02/mozaika-z-jajka.html

T

Tradycje wielkanocne - podstawą świąt i sposobem na przygotowanie się do nich są wielkanocne porządki, które szykują nie tylko dom po ciężkiej zimie na przyjęcie nowego życia, ale i wymiatają złe myśli z naszych głów. wtorek Do tego dnia powinny się zakończyć porządki w domu. czwartek W dawnych czasach w Wielki Czwartek pieczono ogromne baby i malowano pisanki. piątek W Wielki Piątek nie można było pracować na roli, choć dziś większość z nas normalnie idzie do pracy, a ograniczamy się tylko do bezmięsnego postu w ten dzień. sobota W Wielką Sobotę, naturalne z samego rana idzie się do kościoła z koszyczkiem: pięknie przystrojona święconka musiała być ozdobiona haftowaną serwetką i zawierać w sobie smakołyki, które znajdą się potem na wielkanocnym stole. Tradycja mówi, że po powrocie z kościoła ze święconym pokarmem należało trzykrotnie obejść dom aby zapewnić urodzaj i powodzenie. Poświęcone pisanki zakopywano także pod progiem domostw aby zagradzały dostęp siłom nieczystym. niedziela Niedzielę Wielkanocną rozpoczynamy od śniadania dzielimy się poświęconym jajkiem. Na stole kiedyś gościł zimny bufet - jajka, galarety z mięsa i warzyw, wędliny. Obok tych specjałów często znajdowało się pieczone prosię z pisanką w pysku, półmiski z mięsiwem, szynką, kiełbasą białą parzoną i pieczonym drobiem. Dziś nie kultywujemy już tak pilnie kulinarnych tradycji, jednak żur dalej gości na wielu stołach (wymiennie z białym barszczem), jako że dziś nie je się go już w okresie postnym. Pozostały za to jaja we wszelakiej postaci oraz licznie obecne na naszym stole wędliny. Zgodnie z tradycją na stole nie powinno też zabraknąć soli, pieprzu i chrzanu. Również chleb jako kwintesencja życia podkreśla jego prostotę, bo wciąż jest niezbędnym składnikiem naszego pokarmu. poniedziałek Lany Poniedziałek, to zawsze ten najbardziej wyczekiwany przez najmłodszych moment świąt. Już od rana maluchy z zakupionymi wcześniej śmingusówkami czają się na swe ofiary - najpierw naturalnie na rodziców, potem dalszą rodzinę, a w końcu na sąsiadów. Zwyczaj ten przyszedł do nas z Jerozolimy, gdzie przeciwnicy chrześcijaństwa mieli jakoby przy pomocy wody rozpędzać wiernych, zbierających się w celu rozpamiętywania zmartwychwstania Chrystusa. Polewanie wodą nawiązuje też do dawnych praktyk pogańskich, łączących się z symbolicznym budzeniem się przyrody do życia i co rok odnawialnej zdolności ziemi do rodzenia.

U

Ukrzyżowanie Jezusa - najważniejsze, obok zmartwychwstania Jezusa, wydarzenie opisane w Nowym Testamencie. W chrześcijaństwie jest uważane za wydarzenie o charakterze zbawczym i stanowi (obok zmartwychwstania) główny temat nauki o odkupieniu.

W

Wielki Tydzień - rozpoczyna się wraz z Niedzielą Palmową. Dawniej zwana „Kwietną" lub „Wierzbową", stanowi bardzo ważny dzień w religii chrześcijańskiej. Symbolizuje wjazd Jezusa do Jerozolimy. W Niedzielę Palmową należy udać się do kościoła w celu poświęcenia tzw. palemki. Są one wykonane z gałązek wierzby, ozdobionych bukszpanem i kwiatami. Kiedyś poświęconą palemką uderzało się lekko każdego z domowników. Następnie umieszczało się ją za obrazem lub nad drzwiami. Miało to chronić przed burzą oraz ogniem.

Z

Zmartwychwstanie Jezusa - wydarzenie opisane w Ewangeliach, zgodnie z którym Jezus Chrystus zmartwychwstał trzeciego dnia po ukrzyżowaniu (Łk 24,6; Łk 24,19-22). Jest to naczelny dogmat wiary chrześcijańskiej.

Ż

Żur - pogrzeb żuru i wieszanie śledzia to dawny, ludowy zwyczaj wielkanocny, który obchodzono głównie na Kujawach. Kiedyś, ludzie bardzo rygorystycznie podchodzili do przestrzegania postu. Na liście produktów zakazanych nie znajdowało się jedynie mięso, ale również nabiał i cukier! Jadłospis ograniczał się najczęściej do postnego żuru i śledzia właśnie. Wraz z nadejściem Wielkiego Piątku i końcem postu, świętowano koniec pokuty – urządzano symboliczny pogrzeb uprzykrzonego żuru i śledzia. Wśród żartobliwych przyśpiewek wynoszono z domu i zawieszano na wierzbie wyciętego z drewna lub tektury śledzia, a gar wypełniony żurem zakopywano w ziemi lub wylewano. Po takim pożegnaniu uprzykrzonych dań, zabierano się za przygotowywanie obfitych wielkanocnych potraw, które miały zostać poświęcone w Wielką Sobotę.