"Tędy i owędy" M. Wańkowicz

"TĘDY i owędy" - fragm.

"Tędy i owędy"- zadania

Melchior Wańkowicz - polski publicysta,prozaik, reportażysta.

Zapoznaj się z informacjami dot. życia i twórczości autora. Otwórz info!

"Tędy i owędy" to zbiór reportaży, w których autor czerpie ze swoich wspomnień.

Z uwagą przeczytaliśmy tekst!

O szkole z przymrużeniem oka.

Uczniowie i nauczyciele.

Walka o polską szkołę.

O gatunku utworu

Mozolną ścieżką wiedzy...

Temat lekcji zapisz w zeszycie!

Melchior wańkowicz

+info

Melchior Wańkowicz (1892 – 1974) – polski publicysta, prozaik i reportażysta. Urodził się niedaleko Mińska w zaborze rosyjskim jako syn powstańca styczniowego. Wcześnie osierocony, przez pewien czas wychowywał się u babki. Naukę rozpoczął w Zakopanem, a od 1903 r. kontynuował ją w Warszawie, gdzie zaangażował się w niepodległościową działalność konspiracyjną. W 1905 r. uczestniczył w strajku szkolnym , później redagował nielegalne pismo młodzieżowe „Wici”. Po maturze studiował prawo na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowi. W 1914 r., gdy rozpoczęła się I wojna światowa, został powołany do wojska rosyjskiego, skąd udało mu się zwolnić. Pracował w organizacji zajmującej się ewakuacją Polaków z terenów ogarniętych walkami. Kiedy Polska odzyskała niepodległość, ukończył studia w Warszawie i poświęcił się pracy literackiej i dziennikarskiej. Założył Towarzystwo Wydawnicze „Rój”. Był też doradcą reklamowym (to on wymyślił słynne hasło: „Cukier krzepi”). We wrześniu 1939 r. przedostał się przez Rumunię na Bliski Wschód, następnie przebywał we Włoszech, Francji, w Anglii i Niemczech. Pełnił funkcję korespondenta wojennego. Po wojnie przez jakiś czas mieszkał w Stanach Zjednoczonych, a w 1958 r. powrócił do kraju. W 1964 r. został aresztowany przez władze komunistyczne ,a następnie sądzony w głośnym procesie o „ przesyłanie za granicę materiałów szkalujących Polskę Ludową”. Melchior Wańkowicz bywa nazywany ojcem polskiego reportażu, gdyż stworzył oryginalny typ opowieści , w której autentyzm zdarzeń łączy się z pełnymi humoru wspomnieniami. W swojej twórczości zawsze angażował się w sprawy Polski i Polaków, a każda z jego książek była dużym wydarzeniem. Wydał m.in. „Szczenięce lata”, „Na tropach Smętka” „Bitwę o Monte Cassino”, „Ziele na kraterze”.

Cechy gawędy:

• swobodny styl,
• luźna kompozycja,
• bezpośrednie zwracanie się do czytelnika,
• dygresje,
• obecność sympatycznego i gadatliwego narratora,
• brak chronologii w narracji,
• idealizacja świata przedstawionego.

• opisywane realne wydarzenia,
• rzeczywiste miejsca i postaci,
• narrator - uczestnik lub obserwator wydarzeń,
• pogłębione opisy rzeczywistości,
• subiektywne komentarze, opinie i wnioski autora.

Czas i miejsce akcji Akcja gawęd Wańkowicza obejmuje szeroki horyzont. Opisywane wspomnienia dotyczą lat młodzieńczych bohatera, lat spędzonych w okupowanej Warszawie, końca zaborów, dwudziestolecia międzywojennego, a także rzeczywistości amerykańskiej tuż po zakończeniu wojny. Większość opisu dotyczy jednak Warszawy i szkolnych perypetii autora (Wańkowicz uczęszczał tam do Gimnazjum Chrzanowskiego. Geneza"Tędy i owędy" to jeden z ciekawszych zbiorów gawęd wydanych przez mistrza tego gatunku, jakim był Melchior Wańkowicz. Zbiór ukazał się w po praz pierwszy w 1961 roku w wydawnictwie ISKRY. Był to czas, kiedy pisarz powrócił z emigracji. Gawędy pojawiły się w momencie gdy popularność Wańkowicza była bardzo wysoka, z czego ówczesne władze PRL-u nie były zadowolone.

Polecenie 1 Opisz realia szkolne przedstawione w tekście. Przykładowe odpowiedzi: (zapisz w zeszycie) – językiem wykładowym był język rosyjski (potem, po strajku, wprowadzono język polski), – w szkole panowała surowa dyscyplina, – w razie nieobecności nauczyciela uczniowie byli pilnowani przez specjalnego belfra, – uczniowie za karę byli przetrzymywani w karcerze, – uczono się m.in. języka rosyjskiego, języka francuskiego, języka łacińskiego. Polecenie 2 Zastanów się, jakie zabawne powiedzenia, postaci, sytuacje lekcyjne przywołał autor w tekście? Przykładowe odpowiedzi: (zapisz w zeszycie)

Polecenie 1 Przeczytaj poniższy tekst i i wskaż nawiązania do tych wydarzeń w tekście Wańkowicza (ustnie). Podpowiedź: zwróć szczególną uwagę na podkreślenia. Polecenie 2. Spośród podanych wartości wskaż te, które były ważne dla autora "Tędy i owędy". miłość, osiągnięcie sukcesu, wolność, patriotyzm, mądrość, rywalizacja, szkoła, współpraca z innymi, godność, przyjaźń, koleżeństwo, wiedza Zapisz je w zeszycie.

Polecenie 1 W oparciu o tekst opisz relacje uczniów z kilkoma nauczycielami. Przykładowa odpowiedź:

Napisz ogłoszenie do gazetki szkolnej, w którym zachęcisz uczniów szkoły do wzięcia udziału w spotkaniu poświęconym życiu i twórczości Melchiora Wańkowicza. Użyj dwóch argumentów. Uwaga: w ocenie wypowiedzi będzie brana pod uwagę poprawność językowa , ortograficzna i interpunkcyjna.