Śmierć Pułkownika

Romantyczny wzór patrioty

Adam Mickiewicz ,,Śmierć Pułkownika"

KLIK

ARS MORIENDI (łac. sztuka umierania) motyw umierania w literaturze i sztuce średniowiecznej.

KODEKS RYCERSKI zbiór zasad etycznych, moralnych i zawodowych, którymi kierowali się rycerze.

ETOS RYCERSKI zespół wartości i zasad, wykształconych w kręgu średniowiecznej kultury rycerskiej, którymi powinien charakteryzować się idealny wojownik – w życiu i na wojnie.

Terminy związane z rycerstwem

Postać Emilii Plater stała się symbolem bohaterstwa kobiet polskich walczących o niepodległość.

Narodziny Emilii Plater w Wilnie.

Wybuch powstania listopadowego

1831

1831

1831

1830

1806

Emilia Plater

Emilia Plater wyrusza walczyć w powstaniu

Emilia Plater została honorowym dowódcą

Śmierć Emilii Plater.

Lecz ten wódz, choć w żołnierskiej odzieży, Jakie piękne dziewicze ma lica? Jaką pierś? - Ach, to była dziewica, To Litwinka, dziewica-bohater, Wódz Powstańców - Emilija Plater!

A gdy konia już z izby wywiedli, Potem do niej wszedł ksiądz z Panem Bogiem; I żołnierze od żalu pobledli. A lud modlił się klęcząc przed progiem. Nawet starzy Kościuszki żołnierze, Tyle krwi swej i cudzej wylali, Łzy ni jednej - a teraz płakali I mówili z księżami pacierze. Z rannym świtem dzwoniono w kaplicy; Już przed chatą nie było żołnierza, Bo już Moskal był w tej okolicy. Przyszedł lud widzieć zwłoki rycerza, Na pastuszym tapczanie on leży - W ręku krzyż, w głowach siodło i burka, A u boku kordelas, dwururka.

W głuchej puszczy, przcd chatką leśnika, Rota strzelców stanęła zielona; A u wrót stoi straż Pułkownika, Tam w izdebce Pułkownik ich kona. Z wiosek zbiegły się tłumy wieśniacze, Wódz to był wielkiej mocy i sławy, Kiedy po nim lud prosty tak płacze I o zdrowie tak pyta ciekawy. Kazał konia Pułkownik kulbaczyć, Konia w każdej sławnego potrzebie; Chce go jeszcze przed śmiercią obaczyć, Kazał przywieść do izby - do siebie. Kazał przynieść swój mundur strzelecki, Swój kordelas i pas, i ładunki; Stary żołnierz - on chce jak Czarniecki. Umierając, swe żegnać rynsztunki.

Adam Mickiweicz ,,Śmierć Pułkownika"

Lecz ten wódz, choć w żołnierskiej odzieży, Jakie piękne dziewicze ma lica? Jaką pierś? - Ach, to była dziewica, To Litwinka, dziewica-bohater, Wódz Powstańców - Emilija Plater!

A gdy konia już z izby wywiedli, Potem do niej wszedł ksiądz z Panem Bogiem; I żołnierze od żalu pobledli. A lud modlił się klęcząc przed progiem. Nawet starzy Kościuszki żołnierze, Tyle krwi swej i cudzej wylali, Łzy ni jednej - a teraz płakali I mówili z księżami pacierze. Z rannym świtem dzwoniono w kaplicy; Już przed chatą nie było żołnierza, Bo już Moskal był w tej okolicy. Przyszedł lud widzieć zwłoki rycerza, Na pastuszym tapczanie on leży - W ręku krzyż, w głowach siodło i burka, A u boku kordelas, dwururka.

W głuchej puszczy, przcd chatką leśnika, Rota strzelców stanęła zielona; A u wrót stoi straż Pułkownika, Tam w izdebce Pułkownik ich kona. Z wiosek zbiegły się tłumy wieśniacze, Wódz to był wielkiej mocy i sławy, Kiedy po nim lud prosty tak płacze I o zdrowie tak pyta ciekawy. Kazał konia Pułkownik kulbaczyć, Konia w każdej sławnego potrzebie; Chce go jeszcze przed śmiercią obaczyć, Kazał przywieść do izby - do siebie. Kazał przynieść swój mundur strzelecki, Swój kordelas i pas, i ładunki; Stary żołnierz - on chce jak Czarniecki. Umierając, swe żegnać rynsztunki.

Przekładamy tekst na język współczeny

1. Ofiarni i gotowi do poświęceń
2. Szlachetność
3. Śmierć w imię ojczyzny
4. Patriotyzm
5. Poświęcenie dla idei
6. Heroiczne czyny

Romantyczni bohaterowie walki o wolność

„Śmierć Pułkownika” pod względem formalnym przypomina balladę. Mamy tu bowiem do czynienia zarówno z elementami liryki, jak i epiki. Poeta buduje nastrojowy i wzruszający obraz śmierci Emilii Plater, co jest typową cechą tekstu poetyckiego.

W tekście pojawiają się wyraziste epitety, porównanie spełniające funkcję gloryfikującą czyn Platerówny, pytania stopniujące napięcie oraz wykrzyknienie na końcu wiersza podkreślające zaskoczenie podmiotu lirycznego. Emilia Plater zostaje w utworze porównana do rycerza.

Na koniec, powtórz na głos wszystko, co udało Ci się zapamiętać.