Miron Białoszewski "Pamiętnik z powstania warszawskiego"

MIRON BIAŁOSZEWSKI

Pamiętnik z powstania warszawskiego

1

2

3

4

5

0

Autor opisuje w "Pamiętniku..." wydarzenia z perspektywy 20 lat (utwór powstał w 1968r.), tzn. że opowiada o to, co zapamiętał, ale wspomnienia Białoszewskiego były tak silne i żywe, że czytając pamiętnik ma się wrażenie niemal uczestnictwa w opisywanych wydarzeniach. Pierwsze dni walk przeżył w zachodnim Śródmieściu (obecnie część Woli). Później przedostał się na Stare Miasto, a przed zajęciem Starówki przez Niemców ewakuował się kanałem z placu Krasińskich do Śródmieścia. Jego relacja kreuje obraz powstańczej Warszawy obserwowanej przez zwykłego człowieka. Brak w niej patosu,heroicznej walki i atmosfery wojennej przygody. Świat przedstawiony jest światem piwnic, bram, podwórek, prowizorycznych kuchni i zbiorowych legowisk. Opisany jest „nieheroiczny heroizm” zwykłych mieszkańców Warszawy. Bardzo wyraźny jest tu instynkt przetrwania. W utworze pojawia się często motyw śmierci ludzi, grzebanych gdziekolwiek. Pisarz posługuje się formami języka mówionego: słownictwo jest proste, niedbałe. Nadaje książce charakter „antyliteracki” (stawia ją poza literaturą i jej kanonami) chcąc pisać tylko prawdę. Sam Białoszewski tak określa cel swojej książki: Chciałem, żeby wszyscy się dowiedzieli, że nie wszyscy strzelali, chciałem napisać o powszechności powstania. W 2014 roku Muzeum Powstania Warszwskiego wystawiło oratorium pt.„Pamiętnik z powstania warszawskiego” w reżyserii Krystyny Jandy z okazji 70. rocznicy wybuchu powstania warszawskiego. Jego fragment usłyszycie w punkcie 5.

Przeczytaj poniższe informacje o budowie językowej utworu, a następnie w zeszycie uzupełnił tabelkę, wpisując odnalezione w tekście INNE przykłady opisanych zjawisk językowych. Na koniec przepisz do zeszytu wniosek i zaznacz go kolorem. W "Pamiętniku z powstania warszawskiego" Miron Białoszewski stosuje bardzo oryginalny język. Przyjrzymy się jego charakterystycznym cechom.

• budowa wypowiedzeń (zdań)

- liczne równoważniki zdań (bez osobowego orzeczenia) np. To swoją drogą. Ale samoloty. ta groza. - krótkie zdania np. A dni były długie. Samoloty przylatywały. - anakoluty (coś co w ogóle nie jest zdaniem, ani równoważnikiem, często z błędami językowymi) np. Cegieł. Gzymsów. W ogóle. Już nie na tej patelni-pochylni.

• typy wypowiedzeń (zdań)

- wiele zdań wykrzyknikowych np. -Zostaw to, zostaw to!, Widzisz, co się dzieje?! - wiele zdań pytających np. W nas?, [...] rozlatujemy się?

• powtórzone konstrukcje wypowiedzeń, podobna budowa składniowa zdań

- Raz, dwa, trzy, cztery, pięć, sześć, siedem...Trzask! W nas? Nie! Ale już wycie. - Raz, daw, trzy, cztery, pięć, sześć, siedem, osiem, dziewięć...Trzask!

• środki stylistyczne:

- onomatopeje, wyrazy dźwiękonaśladowcze np. trzask, wiu-wiu, ru-ru-ru - wyliczenia np. Gorąco. Jasno. Dym. Huczy. Front. Ludzie. - neologizmy np. pancerniaki, trojenia się, iścia, ulicunia Uzupełnij w zeszycie tabelkę (podaj przynajmniej 1 przykład z tekstu) budowa zdańtypy zdańpowtórzone konstrukcje zdańśrodki stylistycznerównoważniki:wykrzyknikowe:przykład 1onomatopeje:krótkie zdania:pytające:przykład 2wyliczenia:anakoluty: --------------------------------------- -------------------------------------neologizmy: WNIOSEK: Taka budowa językowa utworu pozwoliła autorowi wiarygodnie oddać panującą rzeczywistość, nie w sposób literacki, ale jak najbardziej zbliżony do panującego wokół chaosu, strachu, paniki, popłochu. W ten językowy sposób Białoszewski pokazuje ludzkie emocje i dramatyzm sytuacji.

https://www.youtube.com/watch?v=UVxdGfN3BBQ

ZAPISZ W ZESZYCIE TEMAT: Jak przedstawić zdarzenia z powstania warszawskiego? Cel: Przeanalizuję utwór Mirona Białoszewskiego "Pamiętnik z powstania warszawskiego" KRYTERIA: 1. Znam okoliczności powstania utworu. 2. Podaję przykłady i funkcję środków językowych zastosowanych w utworze. 3. Potrafię opisać, w jakich warunkach żyła ludność cywilna Warszawy podczas powstania.