Rośliny nagozalążkowe

Lekcja

Rośliny nagozalążkowe (nagonasienne)

Sagowce

Kosodrzewina górska

Miłorząb dwuklapowy lub Gingko biloba

Świerk pospolity

Są to z reguły duże drzewa o liściach grubych i wąskich (igłach), doskonale zabezpieczonych przed suszą i mrozem.

Większość obecnie żyjących roślin nagonasiennych zaliczana jest do grupy roślin szpilkowych (iglastych).

Nagonasienne można spotkać od równika po koło podbiegunowe.

To rośliny naczyniowe, które nie wytwarzają owoców, ale rozsiewają się za pomocą nasion.

Rośliny nagozalążkowe (nagonasienne)

Nasiona i zalążki nie są okryte żadnymi dodatkowymi osłonkami, stąd nazwa NAGONASIENNE lub NAGOZALĄŻKOWE.

Do procesu zapłodnienia nie jest potrzebna im woda (plemniki są dostarczane bezpośrednio do rodni za pomocą łagiewki pyłkowej)

Wytwarzają zalążek - po procesie zapłodnienia, zalążek przekształca się w nasienie

Wykształcają kwiaty - organy generatywne, które służą do rozmnażania płciowego

Wytwarzają nasiona - biora one udział w rozprzestrzenianiu się gatunku

Rośliny nagonasienne - posiadają cechy roślin nasiennych

Dojrzała sosna wytwarza dwa rodzaje kwiatostanów: męskie i żeńskie. tworzą one na końcach gałązek skupienia zwane szyszkami.
Ziarna pyłku wysypują się z woreczka i są przenoszone przez wiatr do zalążka
Znajdujący się wewnątrz zalążka gametofit żeński wytwarza komórkę jajową. Łączy się ona z gametą męską z ziarna pyłku.
W wyniku zapłodnienia na każdej łusce szyszki żeńskiej powstają dwa nasiona.
Z nasienia rozwija się młody sporofit, z którego wyrasta okazałe drzewo.

Świerk pospolity - jest to jedyny gatunek świerka występujący naturalnie w Polsce. Rośnie w północno-wschodniej Polsce oraz w wyższych partiach gór. W Polsce dorasta do maksymalnie 52m wysokości. Jego szpilki są ostro zakończone, aszyszki podłużne i zwisające (gdy dojrzeją opadają w całości.)

Rośliny iglaste są charakterystycznym elementem krajobrazów Polski. Można je łatwo rozpoznać po obecności igieł iszyszek. Wśród rodzimych gatunków najczęściej spotykane są: świerk pospolity, modrzew europejski, jodła pospolita, cis pospolity, jałowiec pospolity, oraz różne gatunki sosen. Wiele spotykanych w Polsce gatunków drzew iglastych to rośliny nie występujące naturalnie w naszym środowisku, ale zostały sprowadzone głównie jako rośliny ozdobne lub użytkowe.

Rośliny nagonasienne występujące w Polsce

Jodła pospolita (Jodła biała) - występuje na południu Polski, w niższych partiach gór. Jest potężnym drzewem dorastającym do 50m wysokości. Ma płaskie, zaokrąglone na szczycie szpilki. Szpilki jodły mają z wierzchu kolor ciemnozielony, a od spodu mają dwa jasne paskami. Szyszki są walcowatego kształtu, niedojrzałe - stoją na gałęziach, natomiast dojrzałe - rozpadają się na pojedyncze łuski.

Modrzew europejski - w Polsce w naturalnych siedliskach rośnie tylko w Tatrach. Poza tym jest powszechnie sadzony na terenie całego kraju. Osiąga wysokość do 45m. Ma miękkie szpilki, wyrastające w pęczkach z krótkopędów. Jesienią szpilki żółkną i opadają na zimę. Szyszki są drobne, lekko jajowate i skierowane do góry.

Rośliny nagonasienne występujące w Polsce

CH - gatunek objęty ochroną

Jałowiec pospolity - jest krzewem. Rośnie na bardzo różnych siedliskach: bagnach, lasach, murawach, terenach sklalistych. Jałowiec ma sinozielone, krótkie, sztywne, ostre i kłujące igły. Jesienią powstają na nim mięsiste, granatowe szyszkojagody. Jałowec jest wykorzystywany jako roślina lecznicza, olejkodajna (olejki aromatyczne) i barwiarska (do farbowania tkanin). Jadalne szyszkojagody używane są jako przyprawa. jalowiec często uprawiany jest jako roślina ozdobna.

Cis pospolity - należy do roślin długowiecznych. ocenia się, że może żyć nawet do 3 tys. lat. W naturalnych siedliskach można go spotkać w górach i północno-zachodniej Polsce. Zwykle jest krzewem lub niewielkim drzewem. Ma płaskie, miękkie, ostro zakończone igły. Igły mają z wierzchu kolor ciemnozielony, a od spodu jasnozielony. Cis nie wytwarza szyszek. Nasiona otoczone są czerwoną, soczystą osłonką (osnówką), która chętnie zjadana jest przez ptaki. Cała roślina (oprócz osnówki) jest trująca. Uprawne odmiany cisa często sadzi się w parkach i ogrodach.

Rośliny nagonasienne występujące w Polsce

Kosodrzewina - jest gatunkiem sosny o pokroju krzewu lub drzewa. Tworzy krzewiaste zarośla w górnych partiach gór. Ma bardzo krótkie i sztywne igły w kolorze ciemnozielonym. Szyszki są małe i okrągłe. Młode szyszki z niebieskawym nalotem, dojrzałe robią się brązowe. Kosodrzewina jest gatunkiem dość zmiennym o wielu odmianach uprawnych.

CH- gatunek objęty ochroną

Sosna Limba - jest to drzewo wolno rosnące i długowieczne, bardzo odporne na niskie temperatury, wiatry i szkodniki. Wystęuje w Tatrach, w Karpatach. Jest drzewem osiągającym wysokość 20m wysokości. Jej jajowate szyszki, kiedy dojrzeją, rozpadają się i uwalniają nasiona. Drewno tego drzewa był dawniej wszechstronnie użytkowane, zaś nasiona (nazywane orzeszkami) wykorzystywano jako jadalne i lecznicze. Limba należy do gatunków rzadko uprawianych, ze wględu na trudności ze zdobyciem nasion oraz wolny wzrost.

Rośliny nagonasienne występujące w Polsce

wysokości. Igły są sztywne i zaostrzone oraz drobno piłkowane, w kolorze od szarozielonygo do niebieskozielonego. Igły pozostają na drzewie od 3 do 6 lat.Kwiaty męskie są jajowate o żółtym zabarwieniu, gęsto skupione u podstawy młodych pędów. Po przekwitnięciu kwiaty odpadają pozostawiając fragment pędu bez igieł.Kwiaty żeńskie w postaci zielonkawych lub czerwonawych łusek zebranych w szyszeczkowate kwiatostany. wyrastaja na końcach młodych pędów.Szyszki osadzone są pojedynczo lub po 2-3 obok siebie. Nasiona czarne ze skrzydełkiem

Sosna zwyczajna - to gatunek wiecznie zielonego drzewa. występuje powszechnie w Europie. Rosnące samotnie sosny mają rozłożyste gęste korony, natomiast rosnące w zwariu wykształcają prosty pień o wysokiej koronie. Sosny osiągają średnia 30m

Rośliny nagonasienne występujące w Polsce

Sagowiec - przedstawiciele tej klasy spotykane są wyłącznie w strefie klimatów równikowych. Wśród sagowców przeważają rośliny dwupienne, o krótkim pniu zakończonym pióropuszem wielkich, sztywnych liści.

Miłorząb dwuklapowy - dziko rośnie tylko w Chinach. Często jest sadzony w parkach jako drzewo ozdobne. Miłorząb jest rośliną dwupienną (wystęuje osobnik męski i żeński). Dojrzałe nasiona wydzielają nieprzyjemną woń, dlatego w parkach sadzi się głównie osobniki męskie tego gatunku.

Welwiczja przedziwna - długowieczna roślina rosnąca na pustyni Namib. Ma ona krótki, gruby pien ukryty częściowo w piasku, z którego wyraastają dwa taśmowate liście. Rosną one całe życie rośliny i osiągają około 3m długości. Kwiaty tej rośliny są owadopylne.

Przykłady roślin nagozalążkowych, którespotkamy w różnych częściach świata

Niektóre gatunki (np.: sosna, świerki) są surowcem wykorzystywanym w przemyśle papierniczym. Poza drewnem wykorzystuje się także korę, gałęzie, szyszki, igliwie, korzenie

Niektóre gatunki (np.: sosna, modrzew, świerki) służą jako surowiec do produkcji materiałów meblarskich i budowlanych

Wybrane rośliny nagozalążkowe są hodowane jako rośliny ozdobne, np.: kosodrzewina, jałowiec, miłorząb dwuklapowy i in.

Niektóre rośliny szpilkowe są wykorzystywane do zalesiania wydm, w tym nadmorskich oraz umacniania zboczy nasypów. Na terenach górzystych kosodrzewina chroni zbocza przed erozją, zapobiegając osuwaniu ziemi oraz lawinom

Znaczenie roślin nagozalążkowych

Są podstawą pożywienia i sanowią schronienie dla licznych gatunków zwierząt

Praca domowa

Lorem ipsum dolor

Wymien nazwy gatunków drzew iglastych (występujących w Polsce), których dojrzałe szyszki można zebrać do swojej kolekcji. Czy można zebrać szyszki wszystkich gatunków roślin iglastych?

Wyobraź sobie, że kupujesz choinkę na święta. Możesz kupić świerk albo jodłę. Świerk jest dużo tańszy od jodły. Nie daj się oszukać! Jak rozróżnić świerk od jodły?

Dziękuję za uwagę

Do zobaczenia na następnej lekcji online

Lorem ipsum dolor