E-LEKCJA Mowa zależna i niezależna

Mowa zależnai niezależna

START

zapoznaj sięz informacjami umieszczonymina slajdach.

informacje wstępne

uwaga!notatkę z tej lekcjizapisz w swoim zeszycie!

Przeczytaj wiadomości.Na ich podstawie zrób notatkę do zeszytu.

Na co dzień w rozmowach, wiadomościach tekstowych przywołujemy wypowiedzi innych osób.

Używamy wtedy

mowy zależnej

lub

mowy niezależnej.

Jest to dosłowne przytoczenie czyjejś wypowiedzi, cytowanie kogoś.

MOWA NIEZALEŻNA

Zazwyczaj towarzyszy jej zdanie wprowadzające.

Przytoczona wypowiedź zachowuje własną budowę gramatyczną.

Taką wypowiedź wprowadzamy po dwukropku,ujmując ją w cudzysłów lub pauzy dialogowe (myślniki).

Kamil powiedział wesoło: „Jutro pójdę do dentysty”.

- Jutro pójdę do dentysty - wyznał Kamil z uśmiechem.

zdanie wprowadzające zacytowaną wypowiedź

Maciek zawołał: „Chodźcie! Musimy się pospieszyć!”.

- Chodźcie! Musimy się pospieszyć!- zawołał Maciek.

przytoczona wypowiedź ujęta w cudzysłów

dwukropek przed cytatem

wypowiedź narratora

przytoczona wypowiedź wyodrębnionaza pomocą myślników

kropkana końcu całej wypowiedzi

MOWA ZALEŻNA

Jest to ujęcie własnymi słowami czyjejś wypowiedzi.

Oddajemy sens cudzej wypowiedzi, ale nie przytaczamy cudzych słów dosłownie.

Przybiera ona często formę zdania złożonegopodrzędnie ze spójnikiem „że”.

Kamil powiedział, że jutro pójdziedo dentysty.

Marta wyznała, że boi się pająków.

zdanie nadrzędne,czyli wprowadzające

Maciek zawołał, że muszą się pospieszyć.

zdanie podrzędne, czyli przywołana wypowiedź

spójnik łączący zdanie nadrzędnez podrzędnym

Można dowolnie przekształcaćmowę zależną w niezależnąi odwrotnie – z niezależnejw zależną.

Karol wyznał, że lubi grać na skrzypcach.

Karol wyznał: „Lubię grać na skrzypcach”.

- Lubię grać na skrzypcach - wyznał Karol.

spójników (aby, by, że, żeby),zaimków (jaki, który, ile, kto, co)partykuły (czy).

Wojtek stwierdził: „Ja także chcę przeczytać tę książkę”.

Wojtek stwierdził, że on także chce przeczytać tę książkę.

Przekształceń możemy dokonać za pomocą:

Musimy też zmienić formy czasowników, zaimkóworaz dostosować interpunkcję.

- Tomku, czy widziałeś gdzieś moje okulary? - zapytał tata.

Tato zapytał, czy Tomek widział gdzieś jego okulary.

Nieśmiały Marek zapytał cicho, czy może pożyczyć ksiażkę, ale bał się odpowiedzi.

Za to wmowie zależnej autor wypowiedzi może łatwiej scharakteryzować mówiącego, może oddać sposób mówienia, opisać jego stan psychiczny i usposobienie.

Różnicamiędzy tymi dwoma sposobami polega na tym, że mowa niezależnama charakter naturalnej rozmowy,jest żywym dialogiem oddającym emocje towarzyszące mówiącym.

a) Dziś podano wiadomość: „Do Polski przyjedziew tym roku znana piosenkarka”.

Dziś podano wiadomość,żedo Polski przyjedzie w tym roku znana piosenkarka.

Zamień mowę niezależną na zależną:

b) - Ustawcie krzesław sali gimnastycznej - poprosił uczniów nauczyciel.

Nauczyciel poprosił uczniów,żeby ustawili krzesła w sali gimnastycznej.

c) Mama przykazała rodzeństwu: „Nie otwierajcie nikomu drzwi”.

Mama przykazała rodzeństwu,żebynie otwierali nikomu drzwi.

Zamień mowę zależną w niezależną:

a) Przeczytałam w ogłoszeniu, że potrzebna jest osoba do pracy na basenie.

Przeczytałam w ogłoszeniu:,,Potrzebna jest osoba do pracy na basenie''.

b) Ciocia napisała w liście, że zaprasza nas na wakacje.

Ciocia napisała w liście:,,Zapraszam wasna wakacje".

c) Matka poprosiła córkę, żeby umyła okna.

Matka poprosiła córkę:,,Umyj okna".- Umyj okna - poprosiła matka córkę.

Który typ mowy jest, według Ciebie, ciekawszy oraz łatwiejszy w użyciui zapisaniu?Uzasadnij odpowiedźw czterech zdaniach.

Dziękujemy!