BASIC PRESENTATION

Ruszamy dalej !

Szlak kultury żydowskiej

Bsic guide to create an awesome presentation

Return

Przywilej budowy synagogi nadał Żydom w 1358 r. król Kazimierz Wielki. Pierwsza wzmianka w dokumentach miejskich dotycząca budowli pochodzi z 1565 r. Najstarsza była drewniana, miała kopułę zwieńczoną gwiazdą Syjonu. W 1659 r. gmina żydowska wykupiła plac na Rozmarku, gdzie stanęła murowana bożnica. Budynek spłonął w 1792 r. podczas wielkiego pożaru miasta, jednak dzięki zamożności kaliskiej gminy szybko został odbudowany. Kolejny pożar z 1852 r. nie oszczędził budowli. Nowa synagoga (tzw. Wielka) była skromniejsza niż poprzedniczka. Otaczały ją różne przybudówki służące do celów gospodarczych i rytualnych. W synagodze znajdowały się przedmioty kultu o ogromnej wartości artystycznej. Hitlerowcy złupili je, a budowlę zburzyli.

Return

Skwer u zbiegu ulic Targowej i Przechodniej w XIX i XX wieku był centrum życia codziennego dzielnicy. Nazwa pochodzi od spolszczenia słowa „Rozenmarkt”, które w języku jidysz znaczy „targ różany”. Do końca XIX wieku niedaleko od skweru handlowano końmi, stąd wzięła się nazwa Koński Targ. Wokół placu znajdowały się synagoga, szkoła religijna Talmud Tora, dom nauki Bejt Ha-Midrasz. Dziś w pobliżu stoją bank i Urząd Skarbowy.

Return

Budynek powstał w 1903 roku przy skrzyżowaniu ulic Złotej i Targowej. Został zniszczony w 1914 r. podczas bombardowania miasta. W 1932 r. obiekt odremontowano i oddano do użytku społeczności żydowskiej. W 1936 r. uczyło się w nim 250 chłopców. Podczas II wojny światowej mieściły się tam niemieckie urzędy, a później komenda milicji obywatelskiej i PZPR. Od 1996 r. to siedziba II Urzędu Skarbowego.

Szkoła Talmud Tora została ufundowana pod koniec XVIII w. przez zamożnego kupca kaliskiego, Samuela Józefa Redlicha. Była to szkoła religijna dla dzieci najuboższych rodziców, których nie było stać na opłacenie nauki, i sierot. Zatrudniani w niej nauczyciele byli finansowani z funduszy gminy lub fundacji dobroczynnych.

Return

• Księgarnia i materiały piśmienne - Kapłan Lejzor ​
• Piekarnia - Abram Michałowicz ​
• Warsztat szewski - Bakel Mordko ​
• Fabryczka wyrobu czapek - Mendel Marczak.​

Zarządzenia niemieckiej administracji wydane w czasie wojny zmieniły zabudowę Śródmieścia. Z topografii miasta, wraz z Babinką, zniknęło kilkanaście budynków. Są to: synagoga, mykwa, szpital żydowski, domy w dzielnicy żydowskiej.

Dom, którego nie ma, to dwupiętrowa kamienica narożna położona u zbiegu ulic Złotej i A. Parczewskiego (dawniej Złota 8), w pobliżu synagogi. W 1930 r. należała do Łai i Adolfa Rothów. W okresie międzywojennym w domu funkcjonowały: ​

Return

• Od ulic Złotej i Nadwodnej - osiem sklepów z mięsem, w podwórzu cztery jatki z mięsem - prowadzone przez m.in. Goldsteina Szyję, Abrama Izrałowicza​, Szmula Kryske
• Sklep spożywczy - Icek Zielonka ​
• Antykwariat, sprzedaż materiałów piśmienniczych -Welcman Hersza​
• Kolektura loterii państwowej - Kapłan Lejzor ​
• Sprzedaż owoców i wody sodowej, handel bydłem - Michał Waks​
• Sprzedaż artykułów kolonialnych - Burzyn​
• Produkcja I sprzedaż likierów - Berliner Haim​
• Sprzedaż farb - Jakub Lustig.

Kamienica narożna przy ulicach Złotej i A. Parczewskiego (Złota 15) powstała w 1825 r., w 1850 r. została przebudowana. Na pierwszym piętrze mieścił się Dom Modlitwy Cechu Rzemieślników Żydów.

W okresie międzywojennym pod tym adresem funkcjonowało kilkanaście punktów usługowych, które często się zmieniały, ponieważ ich właściciele bankrutowali: ​

Return

Całe pomieszczenia były w białych kaflach, mężczyźni i kobiety korzystali z oddzielnych basenów, w różnych salach. Nim weszło się do basenu z wodą, trzeba było wziąć kąpiel […] Do mykwy wchodziło się czystym fizycznie, bo kąpiel miała oczyścić duchowo. ​​

Mykwa – to żydowska łaźnia zawierająca zbiornik z bieżącą wodą do obmywania osób i naczyń z nieczystości rytualnej. Obmycie w mykwie dokonywało się przez całkowite zanurzenie. Łaźnia istniała przy zbiegu ulic Kanonickiej i Nadwodnej (od strony Złotej). Zbudowano ją w 1873 r., została zniszczona przez Niemców w latach 40. XX w. podczas zasypywania Babinki. ​